Еркін жол ұзындығы

Еркін жол өзындыұы , орташа еркін жол ұзындығы () — бөлшектердің өзі тәрізді басқа бөлшектермен тетелес екі соқтығысуы арасында жүріп өткен жолы. Соқтығысу түріне (серпімді, серпімсіз, т.б.) байланысты Е. ж. ұ. түрліше болып келеді. “Е. ж. ұ. ” ұғымы алғаш рет газдың кинетикалық теориясында қолданылды. Егер бірқалыпты және түзусызықты қозғалған газ молекуласы 1 с ішінде өзінің жылдамдығына () тең жол жүре отырып,  рет серпімді соқтығысса, онда орташа Е. ж. ұ. былай анықталады: =/=1/(n), мұндағы n — бірлік көлемдегі молекула саны (газ тығыздығы),  — молекулалардың эффективтік қимасы. Қалыпты жағдайда газ молекулаларының Е. ж. ұ. () шамамен 10–5 см болады. Е. ж. ұ. тұтқырлық, жылу өткізгіштік, диффузия, электр өткізгіштік тәрізді тасымалдау процестеріне байланысты есептерді шешкенде кеңінен қолданылады. Зарядталған бөлшектердің (электрондар мен иондардың) Е. ж. ұ-н қарастырғанда тиімді қима ұғымының мәні болмайды. ҙйткені иондар (электрондар) атомдармен (молекулалармен) қашықтан да әсерлесе береді.