Ерікті еңбек ету құқығы

Қазақстан Респубоикасы Конституциясының 24-бабына сәйкес: "Әркімнің еңбек ету бостандығына, қызмет пен кәсіп түрін еркін таңдауына құқығы бар". Бұл Қазақстан Республикасының әрбір азаматы өз қалауынша жұмысқа тұра алады және одан өз еркімен шығып кете алады дегенді білдіреді. Жұмыспен айнылысқысы келетін, қанша жұмыс істегісі келетінін азамат өзі шешеді. Конституцияның келтірілген бабында: "Еріксіз еңбекке соттың үкімі бойынша, не төтенше жағдайда немесе соғыс жағдайында ғана жол беріледі" делінген. Бұл егер адам қылмыс жасаса еріксіз еңбек ету қолданылуы мүмкін дегенді білдіреді. Сондай-ақ жағдай қоғам мен адам қауіпсіздігіне қауіп төндірсе, олар құтқару жұмыстарына еріксіз тартылуы мүмкін. Қызмет түрін ерікті пайдалану мынаны білдіреді. Азамат қайда жұмыс істегісі келсе, сонда істей алады. Ол мемлекеттік ұйым немесе жекеменшік болуы мүмкін немесе үйінде отырып, үй жұмысымен айналыса алады. Ол кітап жаза алады, сурет сала алады және де басқа еңбекпен айналыса алады. Ол кәсіпкерлікпен, мал өсірумен, бақташылықпен, т.б. айналысуы мүмкін. Қызмет түрін ерікті таңдауға қойылатын шектеудің мәні мынада, адам сауда жасауға заңды тыйым салынған заттарды сата алдмайды. Мысалы, есірткі заттарын сатумен айналысу және т.б.