Жалпы ұйқы артериясы
Солжақ және оңжақ Жалпы каротид күретамырлары (кейде Каротидтер, ағылш. common carotid arteries (carotids))[1][2] — анатомияда бас пен мойынды оттегіленген қанмен қамдайтын күретамырлар, олар мойында бөлініп, Сыртқы каротид күретамыры және Ішкі каротид күретамырын қалыптастырады.[3][4]
| Жалпы каротид күретамырлары | |
|---|---|
| |
| Жалпы каротид күретамыры сол жақтағы Қолқа күретамырынан және оң жақтағы иық-бас діңін тармағы ретінде пайда болады. | |
| |
| Жалпы каротид күретамыры және оның негізгі тармақтары | |
| Латын тілі | Arteria carotis communis |
| Прекурсор | Қолқа доғасы Бас пен мойынды қамдайды |
Құрылымы
өңдеуЖалпы каротид күретамырлары дененің сол және оң жақтарында болады. Бұл күретамырлар әртүрлі күретамырлардан пайда болады, әрі симметриялы арнамен ағады. Оңжақ жалпы каротид мойынның иық-бас діңінен пайда болады; солжақ жалпы каротид көкірек қуысындағы қолқа доғасынан (aortic arch) пайда болады. Қалқанша шеміршегінің жоғарғы шекарасында, төртінші мойын омыртқасы маңында олар сыртқы каротид күретамыры және ішкі каротид күретамырына бөлінеді.
Солжақ жалпы каротид күретамырын екі бөліктен тұрады деп есептеуге болады: көкірек бөлігі және мойын бөлігі. Оңжақ жалпы каротид мойыннан шығады, немесе мойынға жақын орналасады, оның тек шағын бөлігі ғана кеуде бөлігінде болады. Биоинженерия әдебиеттерінде жалпы каротид көктамырының геометриялық құрылымын сапалық тұрғыдан және математикалық (сандық) тұрғыдан сипаттайтын зерттеулер бар.[4]
Ересек еркектер мен әйелдердегі жалпы каротидтердің орташа диаметрі сәйкесінше 6.5мм және 6.1мм-ді құрайды..[5]
Кеудеде
өңдеуТек солжақ жалпы каротид күретамыры ғана кеудеде айтарлықтай үлкен болады. Ол тікелей қолқа доғасынан басталып, жоғарғы Ортакеудеден (mediastinum) асып өтіп, солжақ төс-бұғана буынына (sternoclavicular joint) дейін барады.
Солжақ жалпы каротид көктамыры көкірек бөлігінен өткенде келесі құрылымдармен байланысады: алдыңғы жағында, ол төс-тіласты бұлшықеті (sternohyoid), төс-қалқанша бұлшықеті (sternothyroid), солжақ өкпеқап пен өкпенің алдыңғы бөлігі, солжақ иық-бас көктамыры және айырша без (thymus) қалдықтары арқылы төс сабынан бөлінеді; арт жағында, ол кеңірдек, өңеш , солжақ көмекей қайталанба жүйкесі және кеуде каналының үстінде жатыр.
Оның оң жағында: иық-бас діңі, одан жоғарыда кеңірдек, төменгі қалқанша көктамырлары мен айыршық безі қалдықтары; оның сол жағында: солжақ кезеген жүйкесі пен диафрагмалды жүйке (phrenic nerve), солжақ өкпеқап және өкпе. Солжақ субашасүйек күретамыры оның артында, сәл бүйір жағында.
Дереккөздер
өңдеу- ↑ OED 2nd edition, 1989.
- ↑ Entry "carotid" in Merriam-Webster Online Dictionary.
- ↑ "Anatomically specific clinical examination of the carotid arterial tree". Anatomical Science International 82 (1): 16–23. March 2007. doi:10.1111/j.1447-073X.2006.00152.x. PMID 17370446.
- ↑ a b "On the shape of the common carotid artery with implications for blood velocity profiles". Physiological Measurement 32 (12): 1885–97. December 2011. doi:10.1088/0967-3334/32/12/001. PMC 3494738. PMID 22031538.
- ↑ J. Krejza; M. Arkuszewski; S. Kasner; J. Weigele; A. Ustymowicz; R. Hurst; B. Cucchiara; S. Messe (April 2006). "Carotid Artery Diameter in Men and Women and the Relation to Body and Neck Size.". Stroke 37 (4): 1103–1105. doi:10.1161/01.STR.0000206440.48756.f7. PMID 16497983.