Жалған шашыраңқылық

Жалған шашыраңқылық адамның бiр iске өте берiлiп, өзiн тiкелей қоршаған заттар мен құбылыстар əсерiне елеңдемеуi. Мұндай шашыраңқылық əсiресе шығармашылық жұмыстармен шұғылданатын адамдарда көп кездеседi. Адамның iшкi жанкүйi бағытталуынан болатын шашыраңқылықтың қызметке онша зияны жоқ, солайда болса, оның қоршаған ортада бағдар алып жүруiнде бiраз кедергi жасайды. Адамға көп нұқсан келтiретiн зейiннiң түрi шын шашыраңқылық. Мұндай құбылысқа кезiккен адамның өзi ырықты зейiнiн қандай да бiр затқа не əрекетке бағыттап, тоқтата алуы қиындайды, оның көп ерiк күшiн жұмсауына тура келедi. Зейiн шашыраңқы адамның ырықты зейiнi тұрақсыз, алаңдауға берiлгiш келедi. Шын шашыраңқылықтың физиологиялық себебi iшкi тежелу күшiнiң кемдiгiнен. Сөз сигналдарының əсерiнен туындайтын қозулар жеңiл тарап кетiп, шоғырлануға келмейдi. Осының салдарынан зейiнi шашыраңқы адамның ми қабығында қажет болған қозулардың тұрақсыз көздерi орнығады.

Шын шашыраңқы зейiннiң себептерi

Шын шашыраңқы зейiннiң себептерi əртүрлi. Бұларды бiлiп қою əр мұғалiм үшiн мiндеттi талап. Бұлар:
1) жүйке жүйесiнiң жалпы зақымдануы;
2) қан аздылық;
3) мұрын, тамақ сырқаттарынан миға оттегiнiң жеткiлiктi келiп түспеуi;
4) дене мен ой шаршауынан;
5) көңiлкүй күйзелiстерi.
Шын шашыраңқылықтың жəне бiр себебi мидың күштi əсерлерге көп душар болуынан. Осыдан оқу жылы барысында баланы көп кино көруден, шектен тыс думанды жиылыстардан сақтандыру қажет. Шын шашыраңқылық тұрақты қызығулардың кемдiгiнен де болады. Кейбiр оқушылар жағдайына қарамастан бiрден көп iске араласады (спорт үйiрмесi, кiтапхана, əнкүй, тағытағысындар), бiрақ ешбiрiмен де ыждағатты шұғылдана алмайды. Осыдан бала зейiн шашыраңқылығына ұшырып, оңды оқи алмайды. Шын шашыраңқылық отбасында дұрыс тəрбиенiң болмауынан да туындайды: сабақ дайындау режимiнiң бұзылуы, ойын мен демалыстың реттелмеуi, еңбектiк мiндеттерден ажырауы, тiлегiнiң бəрiн орындай беру. Мұғалiмнiң келеңсiз əрекетiнен болатын сабақтағы салғырттық пен енжарлық оқушылардағы шын шашыраңқылықтың жəне бiр себебi.

Қолданылған әдебиеттер

Б 12 Жантану негіздері. (Жалпы психология). Жоғарғы оқу орындары студенттеріне арналған дəрісбаяндар жинағы. Алматы, 2006.—306 бет.

Санат

Жантану негіздері