Жан үзу

Хал үстінде жатқан адам өте самдағай, тым сергек кісі болса, тілі сөзге келетіндей қалде жатса, әке шеше иәки бауыр – туған, бала шағаға өзіне тиісті насихаттарын айтып бұл дүниеден ол дүниелік болатындығын, артқы істерінің жақсы жүргізілуі жөніндегі көптеген істерді айтады. Бұлбір ауыз сөз деп аталады. Егер тілі бір қайрымға келмесе ымдап, ишараттай береді. Мұны бала шаға, туыстары бір ауыз сөз айта алмай қиналып жатыр деп межелеп, молда иәки аят білетін үлкен кісілер бір шыны суға ‹‹алһамдылла›› аятын оқып, қасықтап ұрттатады. Су іше алатын күйі болса оны бірақ ішіп қояды. Бұны дем су деп атайды. Қал үстінде жатқан адам нашарлаған сайын үй ішіндегі адамдарды азайтады. Деседе қал тартып жатқан адам жас кісі болса жан жағындағы үлкен кісілердің біреуі «құдайдың құлымын, мұхаметтың үмбетімін» «алла» де, деп айтып тұрады. Сондаяқ құдайдың «ақ өліміне» ризамыз. Қидық сізді деп дыбыстайды. Қал үстінде жатқан адам жан үзгенде көзін уқалап жауып, жағын таңып, қолын екі жамбасының қырына қырлап түзеп, екі аяғының басбармағын ақ шүпірекпен шатып байлап мүрдені түзулейді. Алда-жалда өте қиналып жан таласып кетсе, басындағы жастықты алып, басын түсірсе болады.

Сыртқы сілтеме

• [ҚХР Іле жастары журналынан Авторы: Әбсамат Тоқтасынұлы]