Жартөбе қалажұрты

Жартөбе қалажұрты – б.д. бірінші ғасырлары -12-15 ғасырларға жататын мекен, Түркістан облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енген археологиялық ескерткіш.

Орналасқан жері

Отырар ауданы, Көксарай ауылынан 17,5 км оңтүстікте, Сырдария өзенінен 3 шақырым қашықтықта орналасқан (географиялық координаттары: 42Т 432563 UTM 4703690).

Деректер, сипаты

1900 жылы Н.В. Руднев, 1949-50 жылдары Оңтүстік Қазақстан археологиялық экспедициясы (А.Н. Бернштам), Оңтүстік Қазақстан кешенді археологиялық экспедициясының ирригациялық отряды (В.А. Грошев) зерттеген.
Жоспарында шаршы тәрізді, көлемі 210×210 м, биіктігі 3 м төбе. Бұрыштары дүниенің төрт тарапына қараған. Оңтүстік бұрышында және оңтүстік-шығыс қабырғасында екі мұнарасы бар үймек-дуалмен қоршалған. Соңғы мұнарадан солтүстік-батысқа қарай төбе үстімен аласа үймек тартылған. Оңтүстік бұрыштағы мұнараның екі жағынан да үймек үстімен бойлай салынған биіктігі 2 м қабырға қалдықтары анықталды. Сыртқы жағынан ені 7-8 м, тереңдігі 1-1,5 м ормен қоршалған.
Қалажұртта көлемі 1,5×2×1,5 м шурф салынған. Кесіндіде ешқандай құрылыс конструкциялары табылмады. Сырсыз керамиканың ұсақ үлгілері кездесті. Алдын-ала мерзімі 12-15 ғасырларға жатқызылды. Қайтара 18-19 ғасырларда Сырдарияның сол жағалауын бойлаған керуен жолын күзеткен бекініс ретінде пайдаланылған.