Жарқын құн

Жарқын құн – (дәстүрлік заң). Бұрын билікті билер, арлы ақсақалдар аталы сөзге, әділдік істерге, шариғат, имандылық заңына сүйене отырып кісі өлімі болған дау-жанжалдарда құн төлеудің басқа бітім жолдарын да тапқан. Ол жол тек есе алу емес, екі елді татуластыру, біріктіру, дау-шарды ұмыттыру жолына да қызмет еткен. Мұндай жағдайда нар, ат бастатқан тоғызбен бірге тұлымды қыз, айдарлы ұл беретін де болған. Немес әлгі тоғыздарда жалаңаш қыз қосқан. Мұндай жағдайда тоғыздарды алған жақ осы елдің беделді азаматтары мен ақсақалдарының босағасына байлап кеткен. Бұл әрине, біліктілік пен сыйластықтың, татулықтың ақ жолы екенін екі жақта шын түсініп, қабылдаған. Мұның арты шынайы бірлікке, құдалыққа жалғасқан. Ертедегі дау-шар, кісі өлімінде мұндай шешімдер жиі болғандығы Үйсін Төле би, Қаз Дауысты Қазыбек би тұсындағы тарихи әңгімелерде жиі кездеседі. «Ертең таң атысымен алты атаның ұлы Арғынға алты ат бастатқан тоғыз жіберіледі. Оны қылса, қолынан ұстап жалаңаш қыз береді. «Жарқын» деген құн осы болады депті» (Машһүр Жүсіп Көпеев).