Жасыбай батыр моласы
Жасыбай батыр моласы – Павлодар облысының жергілікті маңызы бар тарих және мәдениет ескерткіштері тізіміне енген ескерткіш.
Орналасқан жері
өңдеуБаянауыл ауданы, Баянауыл ауылынан солтүстік-батысқа қарай б км жерде.
Кезеңі
өңдеуXVIII ғасыр.
Тарихи дерек, мола сипаты
өңдеуЖасыбай батыр туралы мәлімет (1716-1741) этнограф Н.Я. Коншиннің еңбектерінде, халық шежіресінде, аңыздарда, ауызша әңнімелерде кездеседі. Жоңғарларға қарсы соғыста даңқты жеңістері үшін Жасыбай батырға «Ер Жасыбай» халық дастаны арналады.
Мола өз алдына силикат кірпіштермен бекітілген тасты үймеге ұқсайды. Мола үстіндегі тақтай - бұл аты аңызға айналған батырдың өмірі туралы жазбалар жазылған, қалқандар мен қанжардың, найзаның суреті бар үлкен үйінді. Батырдың жерленген орнымен бір ерекше дәстүр өзара байланысты: құлшылық етушілер өлгендерді жындардан қорғайтын тастар туралы ескі нанымға сәйкес, жанына тастар жинайды.
Аңыз
өңдеуХалық арасында айтылатын аңыздардың бірі былай дейді: Абылай жоңғарлардың қолына тұтқынға түскенде, оны Олжабайдың жасағы құтқарып алуды ойластырады. Өзінің інісі Жасыбайды ол Шойынкөлдегі асуда жауға қарсы тосқауылға жібереді. Жоңғарлар қақпанға түседі де, оларға Олжабайдың жасағы соққы береді. Соғысқаннан кейін, жауынгерлер демалып отырғанда, кішкене тастың артына жасырынып қалған қарсыластардың бірі Жасыбайға ажал оғын атады. Батырдың жылқысы сол сәтте кенеттен жұлқынып, құламалы соқпақ жолмен тауға қарай шауып келе жатып, иесін ешқашан тастамас үшін тас мүсінге айналып тоқтап қалады. Осылайша Атбасы тауы пайда болды, ал көлді сол кезден бастап Жасыбай деп атай бастайды.[1]
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Қазақстанның тарихи-мәдени нысандарының және жаппай зиярат ету орындарының альбомы/ ; ҚР Мәдениет және спорт министрлігі, Қазақ ғылыми-зерттеу мәдениет институты ; [жоба авторы Т. Бекбергенов ; бас ред. А. Р. Хазбулатов]... – Астана : [б. ж.], 2018. - 495 б., суретті; . – Библиогр.: 490 б. . – 100 дана – ISBN 978-9961-23-485-9