Жасылбас тағанақ

ЖасылбасТАҒАНАҚ (қарқанақ) (Lanius collurio) - Қазақстан фаунасындағы кішкене тағанақтардың (24-35 г) 4 түрінің біреуі.

Жасылбас тағанақ
Adult male
Adult male
Амандық күйі

Least Concern (IUCN3.1) [1]
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар
Жамағаты: Хордалылар
Табы: Құстар
Сабы: Passeriformes
Тұқымдасы: Laniidae
Тегі: Lanius
Түрі: L. collurio
Екі-есімді атауы
Lanius collurio
Linnaeus, 1758
Cuculus canorus canorus + Lanius collurio

Биологиялық сипаттама өңдеу

Қалған қарқанақтардан айырмашылығы құйрық реңіне байланысты: құйрық түбі - ақ, ұшына дейінгі үштен бір бөлігі - қара. Аталығының жоны - қоңыр қызғылтсары, басы - сұр, бауыры - солғын қызғылт реңкті ақ; қанаты - шағын ақ «көзтартарлары» бар қошқыл түсті. Аналығының бүкіл жоны - қызғылтсары, тіпті құйрығы да қоңырқай реңді, ал көмескілеу көлденең белгілері бар бауырының реңі ақ. Жас құстар аналыққа ұқсас. Ұялары бұталарда болады, салындыға мамыр-маусымда 4-8 теңбілді жұмыртқалар салады. Жұмыртқаларды аналығы екі аптаға жуық басады, ал соңы-нан аналық соншама уақыт балапандарды аталықпен бірлесіп тағы қоректендіреді. Балапандарды ұядан ұшып кеткеннен кейін де ата-енелері тағы бір ай қосымша жемдейді.

Таралуы өңдеу

Бүкіл Еуропаны және Азияның айтардықтай бөлігін мекен ететін қарқанақтарды және олардың өмір сүру дағдысын сипаттайтын қолда бар әдебиеттердің көпшілігі дәл осы түрге жатқызады. Кешірек - мамырда ұшып келетін болғандықтан, бір жазда бір рет балапан өргізеді. Қазақстан аумағынан тамыз-қыркүйекте ұшып кетеді.

Дереккөз өңдеу

1. Мектеп энциклопедиясы. Алматы: Атамұра, 2010.

  1. BirdLife International Lanius collurio. IUCN Red List of Threatened Species. Version 2013.2. International Union for Conservation of Nature (2012). Тексерілді, 26 қараша 2013.