Жақпарлы-құжбан таулар

Жер қабаты опырылғанда, кейбір кесек жыныстар жоғары көтеріліп, біреулері төмен түсіп, бірінің үстін бірі басады. Жақпар жыныс – жер қабығының сынып қалған бөлігі. Ол басқа бөліктерден құрылымы, бағыты, тікірейіп қозғалу жылдамдығымен ерекшеленеді. Жоғары көтерілген жақпар жынысты – «Горст», төмен түскенін «Грабен» дейді. Горст – екі жиегі ой, ортасы дөң болып келген жақпартас. Мұндай жерлер көбіне тау жотасы немесе қырат болып есептелінеді. Горсттың басы тегіс, беткейі тік, құламалы боп келеді. Жақпарлы-құжбан таулар литосфераның созылғыштық қасиетін жоғалтқан қатты бөліктерінде, яғни, континент шетінде пайда болады. Жақпарлы тау сығылғанда, жыныстар опырылмай қоймайды. Опырылғанда алдымен кере тартылып, артынан сығылады. Өте берік кесек жыныстар кере тартылған уақытта оңай опырылады. Жақпарлы-құжбан таулар зор пішінімен, тік құламалы бет кейімен, бөлек-бөлек боп жатқан бедерімен ерекшеленеді. Оған Невада және Калифорния штаттарындағы Сьер ра-Невада таулары, Вайомингтегі Үлкен Тетон тау жотасы мысал бола алады.

Дереккөздер

Балаларға арналған танымдық энциклопедия "Таулар"