Жерсілкіну қарқындылығы

Жерсілкіну қарқындылығы. Балл деп аталатын халықаралық өлшеммен өлшенетін жерсілкіну қарқындылығы.[1]

1952 жылдан бастап жерсілкіну қарқындылығының С.В. Медведев ұсынған 12 балдық өлшемі қолданылады. Бұл өлшем көмегімен жерсілкіну қарқындылығын анықтау барысында сілкініс зардабының бір топ белгілері ескеріледі. Олар: сейсмикалық бекеттер жазып алған көрсеткіштер, құрылыстар мен ғимараттардың зақымдану дәрежесі, грунт өңдріндегі өзгерістер, жерасты және жерүсті сулары режимдерінің өзгерістері, жеке адамдардың сілкініс соққылары мен тербелістерін сезіну әсері т. с. с. Сөз болған белгілер жиынтығы тұрғысынан жерсілкінулер бірнеше түрге бөлінеді: 1–4 балл – мардымсыз сілкініс (бүліншілік тудырмайды); 5–7 балл – күшті сілкініс (көне кұрылыстар зардап шегеді); 8 балл – зілзалалы сілкініс (фабрика мұржалары кұлайды, берік ғимараттар ішінара зардап шегеді); 9 балл – ойранды сілкініс (ғимараттардың көпшілігі бүлінеді, жер бетінде жарықтар пайда болады); 10 балл – жойқын сілкініс (көпірлер мен тасымал құбырлары бүлінеді, сырғымалар пайда болады); 11 балл – апаттар (барша ғимараттар қирайды, ландшафт айтарлықтай өзгерістерге ұшырайды); 12 балл – зауалдар (мейілінше аукымды аймақтың жербедері өзгерістерге ұшырайды).

Дереккөздер

өңдеу
  1. Н. Сенатов, А. Абдулин. Геология терминдерінің сөздігі.— Алматы: Қазақстан, 1996, 368 бет.ISBN 5-615-01738-4