Жылдам пернелер

Жылдам пернелер (ағылш. shortcut key) — мәзірге кірмей-ақ, кейбір командаларды жылдам шақыратын перне немесе пернелер комбинациясы.

Пернелердің түрлері

Пернетақта пернелері атқаратын қызметіне қатысты келесідей топтарға бөлінеді:

Енгізу пернелері (әріптік-цифрлық) — мұнда қарапайым баспа машинасында болатын пернелер жинақталады, яғни әріптік, сандық және символдық пернелер.
Басқару пернелері — бұл пернелер жеке түрінде немесе басқа пернелермен бірге басыла отырып нақты әрекеттерді орындайды. Көбінесе CTRL, ALT, Windows белгісі бар перне және ESC қолданылады.
Функционал пернелер — арнайы тапсырмаларды орындау үшін қолданылады. Олар F1, F2, F3 және ары қарай F12 дейінгі пернелер тізбегінен тұрады. Түрлі бағдарламаларға қатысты бұл пернелердің қызметтері әр түрлі болып келеді.
Орын ауыстыру пернелері — бұл пернелер құжаттарда, веб-беттерде және тексті түзетуде орын ауыстыру үшін қолданылады. Оларға бағыттауыш пернелер,сондай-ақ, HOME, END, PAGE UP, PAGE DOWN, DELETE және INSERT пернелері жатады.
Сандық бөлік — бұл пернетақта сандарды тез енгізу үшін өте ыңғайлы. Ондағы пернелер қарапайым калькулятор немесе есептеу машинасына сәйкес топталып жинақталған.

Үш негізгі қосымша пернелер:

PRTSCN (немесе PRINT SCREEN) – экран бетін суретке түсіріп, оны компьютер жадысындағы алмасу буферіне көшіреді. Оны Microsoft Paint немесе басқа бағдарламаға сурет ретінде қойып (CTRL+V), сол бағдарлама арқылы баспаға беруге болады.
SCRLK (немесе SCROLL LOCK) – бұл пернені басу көптеген бағдарламаларға әсер етпейді. Бірақ кейбір бағдарламаларда оны басу бағыттауыш пернелердің, PAGE UP және PAGE DOWN әрекетін өзгертеді; бұл пернелерді басу белгіленген фрагмент немесе курсор қалпын өзгертпестен құжатты айналдыру мүмкіндігін береді. Пернетақтада бұл перненің қосып/өшірілуі түстік индикатормен көрсетіледі.
PAUSE/BREAK – бұл перне көп қолдана бермейді. Кейбір ескі бағдарламаларда бұл пернені басу бағдарламаны тоқтатады немесе CTRL –мен бірге басу оның орындалуын тоқтатады.

Ең негізгі қолданылатын пернелер жиынтығы

Пернелер Орындалатын әрекеттер

⇧ Shift + CTRL немесе ⇧ Shift + ALT Пернетақтадағы баспа әріптер ретін өзгерту
CTRL + C Белгіленген элементті көшіру
CTRL + X Белгіленген элементті қиып алу
CTRL + V Белгіленген элементті қою
CTRL + Z Әрекетті кері қайтару
CTRL + Y Әрекетті қайталау
CTRL + S Ағымдағы файлды немесе құжатты сақтау
⇧ Shift + DELETE Белгіленген элементті «Себетке» орналастырмастан жою
CTRL + HOME Құжаттың басына ауысу
CTRL + END Құжаттың cоңына ауысу
CTRL + → Курсорды келесі сөздің басына орналастыру
CTRL + ← Курсорды алдыңғы сөздің басына орналастыру
CTRL + ↓ Курсорды келесі абзацтың басына орналастыру
CTRL + ↑ Курсорды алдыңғы абзацтың басына орналастыру
CTRL + ⇧ Shift + бағытшалары бар пернелер Текст фрагменттерін белгілеу
⇧ Shift + бағытшалары бар кез-келген перне Жұмыс үстелінде немесе терезеде бірнеше элементтерді белгілеу, сондай-ақ, құжатта тексті белгілеу
CTRL + бағытшалары бар кез-келген перне + БОС ОРЫН Жұмыс үстелінде немесе терезеде бірнеше жеке элементтерді белгілеу
CTRL басып тұрып, тышқан көрсеткіші арқылы таңдау Бірнеше элементтерді еркін түрде таңдау
⇧ Shift басып тұрып, тышқан көрсеткіші арқылы таңдау Бірнеше элементтерді жұмыла таңдау
CTRL + A Терезедегі немесе құжаттағы барлық элементтерді белгілеу
ALT + F4 , CTRL + W Ағымдағы терезені жабу немесе белсенді болып тұрған бағдарламадан шығу
ALT + БОС ОРЫН Белсенді болып тұрған терезенінің қосымша мәзірін ашу
CTRL + F4 Белсенді болып тұрған құжатты жабу(біруақытта бірнеше құжаттарды ашатын бағдарламаларда қолданылады)
ALT + Tab ⇆ Бір элементтен келесі элементке көшу
CTRL + ALT + Tab ⇆ Бағыттауыш пернелерді қолдану арқылы бір элементтен басқа элементке көшу
CTRL + тышқанның айналма жүгірткіші Жұмыс үстеліндегі белгішелер өлшемін өзгерту
ALT + ESC Элементтерді ашылған реті бойынша циклді түрде ашып, алмастыру
⇧ Shift + F10 Белгіленген элементтің қосымша мәзірін ашу
CTRL + ESC «Бастау»(«Пуск») мәзірін ашу
ALT + көрсетілген әріп Сәйкес менюді көрсету
ALT + ↑ Windows жетектегішінде бір дәреже жоғары тұрған буманы қарап шығу
CTRL + ⇧ Shift + ESC , CTRL + ALT + DELETE Тапсырмалар диспетчерін ашу

Компакт-дискті қойған кезде ⇧ Shift пернесін басу Компакт-дискіні автоматты түрде ойнату режиміне көшу

Alt + PrintScreen Белсенді болып тұрған терезені ғана суретке түсіреді
⇧ Shift + PrintScreen Экранды баспаға беру

Windows белгісі бар пернемен бірге басылатын пернелер жиынтығы

Win «Бастау»(«Пуск») мәзірін ашу және жабу
Win + PAUSE Операциялық жүйенің қасиеттері туралы терезені ашу
Win + D Жұмыс үстелін көрсету
Win + M Барлық терезелерді жинақтау(Свертывание)
Win + ⇧ Shift + M Жұмыс үстеліндегі барлық жинақталған терезелерді қалпына келтіру.
Win + E «Менің компьютерім» белгісін ашу
Win + F Файлдар мен бумаларды іздеу
Win + F Компьютерлерді іздеу (желіге қосылған жағдайда)
Win + L Компьютерді құлыптау немесе қолданушыларды алмастыру
Win + R «Орындау»( «Выполнить») сұхбат терезесін ашу
Win + U Арнайы мүмкіндіктер орталығын(Центра специальных возможностей) ашу

Windows жетектегішінде бірге басылатын пернелер жиынтығы

Келесі кестеде Windows жетектегішінде бумалармен, терезелермен жұмыс істеуде қолданылатын пернелер үйлесімділігі көрсетілген: Пернелер Орындалатын әркеттер CTRL+N Жаңа терезе ашу CTRL+SHIFT+N Жаңа бума құру END Белсенді терезенің төменгі жағына көшу HOME Белсенді терезенің жоғарғы жағына көшу ALT+ENTER Белгіленген элементтің қасиеті туралы сұхбат терезені ашу ALT + Сол жақтағы бағыттауыш «←» Алдыңғы буманы қарап шығу ALT + Оң жақтағы бағыттауыш «→» Кейінгі буманы қарап шығу CTRL+E Іздеу жолын таңдау Win+Shift+әріптер Басылған әріптен басталатын бума немесе файлды белгілеу

Shift+Enter Белгіленген буманы жаңа терезеде ашу

Символдарды түзету

Пернелер Орындалатын әрекеттер

CTRL + ⇧ Shift + F Шрифтты таңдау
CTRL + ⇧ Shift + P Шрифт өлшемін таңдау
CTRL + D Шрифттарды өзгерту терезесін ашу
⇧ Shift + F3 Әріптер регистрін өзгерту

CTRL + B Символдарды қалың шрифтпен(жирный) жазу
CTRL + U Символдарды асты сызылған шрифтпен(подчеркнутый) жазу
CTRL + ⇧ Shift + W Символдардың астын сызу, бірақ бос орындар сызылмайды
CTRL + ⇧ Shift + D Символдардың астын екі сызықпен сызу
CTRL + ⇧ Shift + H Жасырын текстке айналдыру

CTRL + I Символдарды курсивті шрифтпен жазу
CTRL + ⇧ Shift + K Барлық әріптерді кіші әріппен жазу немесе бұрынғы қалпына келтіру
CTRL Жоғарғы индекске айналдыру

CTRL + ПРОБЕЛ Белгіленген символдардан қосымша форматтауды алып тастау
CTRL + ⇧ Shift + Q Белгіленген символдарды Symbol шрифтімен форматтау
⇧ Shift + F1 Символдар форматтары туралы ақпаратты шығару
CTRL + ⇧ Shift + C Форматтауды көшіру
CTRL + ⇧ Shift + V Форматтауды қою

Абзацтарды форматтау

CTRL + 0 (нөл) Ағымдағы абзацтағы мәтінді бір жол төмен түсіру немесе қалпына келтіру.
CTRL + E Абзацты ортасы бойынша(по центру) түзету
CTRL + J Абзацты ені бойынша(по ширине) түзету
CTRL + L Абзацты сол жақ бойынша(по левому краю) түзету
CTRL + R Абзацты оң жақ бойынша(по правому краю) түзету
CTRL + M Сол жақтан шегініс(бос орын) тастау
CTRL + ⇧ Shift + M Сол жақтағы шегіністі(бос орын) жою
CTRL + T Аралық (выступ) тастау
CTRL + ⇧ Shift + T Аралықты азайту
CTRL + Q Белгіленген абзацтардан қосымша форматтауды алап тастау
CTRL + ⇧ Shift + S Стильді қолдану
CTRL + ⇧ Shift + N <Обычный> стилін қолдану
CTRL + ⇧ Shift + L <Список> стилін қолдану

Құжаттармен жұмыс істеу

Пернелер Орындалатын әрекеттер

CTRL + N Жаңа құжат құру
CTRL + O Құжаттарды ашу
CTRL + W немесе CTRL + F4 Құжаттарды жабу
ALT + CTRL + S Құжат терезесін бөлу
CTRL + S немесе ⇧ Shift + F12 Құжатты сақтау
CTRL + P Құжатты баспаға беру