Зат құрамының тұрақтылық заңы

Зат құрамының тұрақтылық заңы.Химия

Атомдар бір-бірімен белгілі қатынаста қосылады.Әр атомның валенттігі оның екінші атомның қаншасын қосып алатындығын көрсетеді.Егер А және В атомдары I валеннті болса,олардың биэлементті қосылыстарындағы арақатынасы 1:1.Оған АВ типті мынадай заттар мысал бола алады:HCl,KBr,NaCl.Ал А элементі II валентті,В элементі I валентті болса,онда олардың өзара қосылыстарынан АВ₂ типті молекула түзіледі,мысалы:H₂O, H₂S,MgCl₂.Сондай-ақ ІІІ валентті А элементі мен І валентті В элементтерінің түзетін қосылысы АВ₃ типтес болып шығады, мысалы:NH₃,PI₃,AlCl₃.Ал А элементі ІІІ валентті,В элементі ІІ валентті болған кезде олардың өзара қосылысы А₂В₃ типтес болады,мысалы:Al₂O₃,B₂O₃,Al₂S₃.Осылайша биэлементті қосылыстардағы атомдардың әрқайсысының валенттігін біле отырып,түзілетін қосылыстардың формулаларын өрнектей беруге болар еді.Сонымен қатар,бастапқы әрекеттесетін заттардың салыстырмалы мөлшері қандай болғанына қарамастан,қосылысатын атомдар саны өзгермейді.Ендеше химиялық реакцияның нәтижесінде алынған жаңа заттың құрамы да әрдайым бірдей болып келеді.ХІХ ғасырдың басында француз ғалымы Ж.Пруст ашқан құрам тұрақтылық заңының тұжырымдамасы да осыны көрсетеді:Әрбір күрделі заттың алыну тәсіліне қарамастан құрамы тұрақты болады.

Қосымша мәлімет

Химияның жеке ғылым ретінде дамуына құрам тұрақтылық заңы өз әсерін тигізді.Француз ғалымы Ж.Пруст(1755-1826) заттың массалық құрамын анықтаумен айналысты.Әр түрлі елден(Испания,Жапония)әкелінген екі бөлек сырды зерттегенде олардың 86,2% сынаптан (Hg) және 13,8% күкірттен тұратыны анықталды.Перуден және Сібірден әкелінген күміс пен хлордың да құрамы бірдей болып шықты.Ас тұзы мен суды да Жер шарының кез келген жерінен кездестіруге болғанымен,олардың молекулаларының химиялық құрамы тұрақты болып қалады.Ж.Пруст жердің қай полюсінде орналасса да,қосылыстар табиғи тұрақты құрамды бірегей өнім болады деген шешімге келді.