Зере (сауыт)
Басқа мағыналар үшін Зере (айрық) деген бетті қараңыз.Зере – орта ғасырлардағы түркілердің ұрыста жау жебесін денесіне дарытпау үшін киіп шығатын шынжыр сауытының бір түрі. Оны бір қабат киім сыртынан киген. Атауы парсы тiлiндегi темiр шығыршықты сауытты бiлдiретiн зириһ, зирх, зереһ атауының қазақ тілінде тілдің өз заңдылығына сәйкес өзгерген түрі.
Көшпелі түркі халықтарында бұл сауыт түрі ХIV ғасырда, Алтын Орда заманы кезінде қолданысқа еніп, ХV-ХIХ ғасырларда ең жиі қолданған сауыт түрі болды. Бұл сауыт түрі шығыршықты сауытта адам денесінің қарудан қорғайтын ең маңызды тұстарында шығыршықтарды темір, болат пластиналармен ауыстыру арқылы пайда болды. Бұл әдіс сауыттың қорғаныс қасиетін де күшейтіп, жасалуын да жеңілдетіп, сауыттың қозғалмалы мүмкіндігін де сақтады.
Зере сауыт арнайы тапсырыспен жасалып қымбат бағаланған. Жасалуы күрделі бұл сауыт түрін атақты батырлар, әскербасылар киген.[1]
Дереккөздер өңдеу
- ↑ ҚАЗАҚТЫҢ ЭТНОГРАФИЯЛЫҚ КАТЕГОРИЯЛАР, ҰҒЫМДАР МЕН АТАУЛАРЫНЫҢ ДӘСТҮРЛI ЖҮЙЕСI. Энциклопедия. – Алматы: РПК “СЛОН”, 2012. – (илл.) ISBN 978-601-7026-17-23-том: К – Қ – 736 бет.ISBN 978-601-7026-21-9
Әдебиеттер өңдеу
- Будагов Л.З. Сравнительный словарь турецко-татарских наречий, со включением употребительнейших слов арабских и персидских и с переводом на русский язык. Т.1. СПб.: Тип. ИАН, 1869;
- Военный энциклопедический словарь. М.: Военное издательство, 1983;
- Ахметжан К.С. Этнография традиционного вооружения казахов. Научный редактор и автор предисловия Нурсан Алимбай. Алматы: Алматыкітап, 2007