Ибн Ияс

Ибн Ияс (1448-1524) – египет тарихшысы әрі географы. Шын аты – Мұхаммед ибн Ахмед ибн Ияс әл-Ханафи. Египетте ертеден қоныс тепкен шеркес мамлюктерінің тегінен шықты.

Еңбектері

Осман империясы дәуірінің бірден-бір араб тарихшысы әрі мамлюктер кезеңін жазған соңғы тарихшы болғандықтан, оның «Тарих бидай» («Бастапқы тарих») атты шығармасы бұл кезеңдерді зерттеушілер үшін айрықша маңызды. «Нашық әл-Азхар фи ғараиб әл ақтар» («Таңғажайып аймақтар гүлдерінің хош иісі») атты географичлық шығармасында Таяу және Орта Шығыс елдері сипатталып, жеке қалалар мен теңіздер, елдер, аралдар, өзендер, таулар жайы сһз болады, русьтар мен бұлғаралар туралы деректер келтірілді. Ибн Ияс өз шығармаларында деректерге тәуелді болғандықтан, көбінесе оның келтірген мәліметтері өз дәуіріне ғана емес, X ғасырға да жатады. Сонымен бірге қазіргі Қазақстан жерін мекендеген түрік тайпалары: оғыздар, қимақтар туралы жазғанда, Ибн Ияс бұрынғы заманға жетпеген шығармаларды пайдалана отыра құнды мағлұматтар келтіреді. Ленинградтағы Шығыстану интернатында Иьн Иястың тарихи және географиялық шығармаларының тізімі бар.

Дереккөздер

Крачковский И.Ю., Избраноое сочинение, т. 4, М.-Л., 1957; Агаджанов С.Г. Очерки истории огузов и туркмен Средней Азии IX-XIII вв,. Аш,. 1969.