Ингрид Добеши

Ингрид Добеши
	Ингрид Добеши
	фр. Ingrid Daubechies
	; Ингрид Добеши 2005 жылы
Туған күні	17 тамыз, 1954 жыл (66 жас)
Туған жері	Хаутхален-Хелхтерен, Бельгия
Азаматтығы	Бельгия, АҚШ
Ғылыми аясы	математика, физика
Жұмыс орны	Принстон университеті
Ғылыми дәрежесі	PhD-доктор
Альма-матер	Еркін Брюссель университеті

Ингрид Добеши (фр. Ingrid Daubechies; 17 тамыз 1954 жыл, Бельгия) — АҚШ математигі, шығу тегі бойынша бельгиялық. АҚШ Ұлттық ғылым академиясының (1998)^[2] және оның Кеңесінің (2020)^[3], Американдық философиялық қоғамның (2003), Лондондық (2007) және Американдық (2012)^[4] математикалық қоғамдарының құрметті мүшесі, Дьюк университетінің профессоры. Американдық өнер және ғылым академиясының мүшесі, Франция ғылым академиясының шетелдік мүшесі (2009)^[5]. 2014 жылы Бельгияның баронессасы атағын алды.^[6].

Өмірбаяны

Бельгияның Хаутхален-Хелхтерен қаласында дүниеге келген. Брюссель еркін университетінде физика саласынан бакалавр және PhD дәрежелерін алып, кейін сол жерде он жылдан астам уақыт сабақ берген.

1987 жылы Добеши вейвлеттерге байланысты AT & T Bell зертханаларында жұмыс істеп бастады. Сонымен қатар Мичиган мен Рутгерс университеттерінде сабақ беріп жүрді. 1994 жылы ол Принстон университетінің алғашқы математика пәнінен әйел-профессоры атанды. 2011 жылдан бастап Дьюк университетінде математика профессоры болып қызмет атқарады.

Добеши вейвлет-анализ және суреттерді сығу саласындағы жұмыстарымен танымал. 2010 жылы Халықаралық математикалық одақтың 2011-2014 жылдар аралығында бірінші әйел президенті болып сайланды.^[7]

Ықшам тасымалдағышпен вейвлеттер теориясын, атап айтқанда Добеши вейвлет отбасысын, қарапайым Хаар вейвлетін, сонымен қатар Коэн-Даубеши-Фово биортогоналды вейлветін құру, оларды дамыту және танымал ету - Ингрид Добешидың ғылымға енгізген ең мөлшерлі үлестері болып табылады.

Марапаттары

Физикадан Луи Эмпейн премиясы(1984)
Макартур стипендиясы (1992)
«Математикалық сипаттама» үшін Стил премиясы (1994)
Математикадан Рут Литл Саттер премиясы (1997)
Эйлерлік лекциясы (1998)
Технологиялық инновация үшін Электротехника және электроника инженерлері институтының алтын мерейтойлық сыйлығы (IEEE)(1998)
Математикан АҚШ Ұлттық ғылым академиясының медалі (2000)
Эдуард Рейн премиясы (2000)
Гиббс лекциясы (2005)
Нётеровтық оқырман (2006)
Гуггенхайм стипендиясы(2010)^[8]
Джон фон Нейман лекциясы(2011)
«Ғылыми зерттеулерге қосқан үлесі үшін» Стила премиясы (2011)
«Электротехника» санатындағы Бенджамин Франклин медалі (2011)
Окава премиясы (2011)
Математикадан Неммерс премиясы (2012)
BBVA Foundation Frontiers of Knowledge Award (2012)
William Benter Prize in Applied Mathematics (2018)
Л’Ореаль премиясы — ЮНЕСКО «Ғылымдағы әйелдер үшін» (2019)
Астурия ханшайымының сыйлығы (2020)

Еуропа университеттерінің бірнеше құрметті дәрежелерімен марапатталған, Оксфордтың құрметті докторы (2013)^[9]

Еңбегі

Daubechies I. Толқындар туралы он дәріс. - Ижевск: РХД, 2001. - 464 б. - ISBN 5-93972-044-7.

Дереккөздер

[1] ttps://snaccooperative.org/ark:/99166/w6n15zh8#resources

[2] ttp://www.nasonline.org/member-directory/members/3002628.html

[3] ttp://www.nasonline.org/about-nas/leadership/nas-council.html

[4] ttp://www.ams.org/cgi-bin/fellows/fellows.cgi

[5] ttps://www.academie-sciences.fr/fr/Liste-des-membres-de-l-Academie-des-sciences-/-D/ingrid-daubechies.html

[6] ttps://www.lemonde.fr/sciences/article/2014/07/15/ingrid-daubechies-la-baronne-des-maths_4456754_1650684.html

[7] ttps://polit.ru/news/2010/08/18/imu_180810/ Мұрағатталған 20 қазанның 2019 жылы.

[8] ttps://www.gf.org/fellows/all-fellows/ingrid-daubechies/

[9] ttp://www.ox.ac.uk/news-and-events/The-University-Year/Encaenia/2013

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[1]

[7]

[8]

[9]

Ингрид Добеши
фр. Ingrid Daubechies
Ингрид Добеши 2005 жылы
Туған күні	17 тамыз, 1954 жыл (66 жас)^[1]
Туған жері	Хаутхален-Хелхтерен, Бельгия
Азаматтығы	Бельгия, АҚШ
Ғылыми аясы	математика, физика
Жұмыс орны	Принстон университеті
Ғылыми дәрежесі	PhD-доктор
Альма-матер	Еркін Брюссель университеті