Инибалои (набалои, ибалои)[1] — Филиппиндік тау халықтары тобынан шыққан Филиппиндегі халық.[2] Лусон аралының солтүстігінде, негізінен Багио қаласының аймағында тұрады. Жалпы саны 140 мың адам.[3]

Инибалои
набалои, ибалои
Бүкіл халықтың саны

140 000

Ең көп таралған аймақтар

 Филиппин

Тілдері

инибалой тілі

Діні

дәстүрлі нанымдар

Этнология

өңдеу

Этнологтар инибалоидің шығу тегін Филиппиннің жазық тұрғындарынан алады. Бір нұсқаға сәйкес, олар бұрын Пангасинан провинциясында өмір сүрген. Кейінірек инибалойлардың ата-бабалары Лусонның солтүстік бөлігіне қоныс аударды. Ал бұл халықтың даму тарихына, кейбір ғалымдардың пікірінше, белгісіз себептермен испандықтар әсер етуі мүмкін. Мысалы, Малага тұрғындары басқа испан халықтары сияқты инаблоилармен тығыз байланыста болған болуы мүмкін, бірақ бұл жай ғана болжам.[4]

Тілі

өңдеу

Тілі - инибалой (набалой) тілі. Диалектілері: бокод, даклан, кабаян, набалои, иваак.[5]

Діні

өңдеу

Сенушілердің діни байланысы: дәстүрлі нанымдар.[6]

Кәсібі

өңдеу

Негізгі кәсібі – суармалы егіншілік (өзен аңғарларында күріш, тауда тәтті картоп). Күріш мәдениеті 19-20 ғасырдың басында қабылданған. Инибалой жылқы, қарабао бұқалары, шошқа, ит өсіреді, алтын мен пайдалы қазбаларды өндірумен айналысады. Сауда және қолөнер (ағаш ою, тоқу, қыш жасау) дамыған.[7]

Өмір салты

өңдеу

Бұрын инибалойлар бас аулау дәстүрі болған. Қазір бұл қатыгез әдет жойылды, бірақ халық онымен байланысты рәсімдердің элементтерін сақтап қалды.

Ұлдар мен қыздар некеге дейін бөлек коммуналдық үйде тұрады. Қыздар үйлері улог деп аталады. Үйленгеннен кейін жас отбасы күйеуі мен әйелінің туыстарынан бөлек тұрады. Көп әйел алушылық бар, бірақ ол бірнеше әйелді асырай алатын бай инибалойлар арасында ғана кең таралған.[8]

Дәстүрлі баспаналары

өңдеу

Елді мекендер шағын, шашыраңқы орналасқан. Тұрғын үйлері бір бөлмелі, төртбұрышты, қабырғалары ағаштан және төбесі сабаннан немесе жапырақтардан жасалған. Кішігірім үйлері - қабырғасы жоқ ағаш немесе сабаннан төбесі бар лашық.[9]

Дәстүрлі киімдері

өңдеу

Киім түрі басқа тау халықтарына тән. Татуировка, темекі шайнау (бетель) жиі кездеседі.[10]

Дереккөздер

өңдеу
  1. Инибалои. Тексерілді, 19 тамыз 2024.
  2. Инибалои. Тексерілді, 19 тамыз 2024.
  3. Инибалои. Тексерілді, 19 тамыз 2024.
  4. Инибалои халқы. Тексерілді, 19 тамыз 2024.
  5. Инибалои. Тексерілді, 19 тамыз 2024.
  6. Инибалои. Тексерілді, 19 тамыз 2024.
  7. Әлем халықтары/Инибалои. Тексерілді, 19 тамыз 2024.
  8. Инибалои халқы. Тексерілді, 19 тамыз 2024.
  9. Инибалои. Тексерілді, 19 тамыз 2024.
  10. Инибалои. Тексерілді, 19 тамыз 2024.