Интернет дискурс жанрлары

Интернет-дискурстың жанрлық жүйесі гипержанрларды, жанрларды (және жанреоидтарды) және ішкі жанрларды қамтитын күрделі көп деңгейлі құрылым болып табылады. Интернет дискурстың өзі «бүкіл гипер-жанрлық кеңістік» ретінде көрінеді.^[1] Интернет-дискурстың жанрлары төмендегіше бөлінеді:

шығу тегі бойынша: - жергілікті желі; - алынған; функционалдық критерий бойынша: — ақпараттық, оның ішінде жалпы ақпараттық және арнайы ақпараттық жанрлар; — коммуникативті, пайдаланушылар арасындағы қарым-қатынастың кез келген түрін, соның ішінде кәсіби және фактілерді ресімдейтін; — ойын-сауық және дамытушы жанрлар, сол немесе басқа белгілері басым жанрлардың бір тобын құрайтын және көркемдік, әдеби және эстетикалық жанрларды қамтитын; — пайдаланушының желі арқылы ұсынылатын белгілі бір қызметтерді пайдалануын ресімдейтін қызмет жанрлары.^[2]

С.В. Иванова интернет-дискурс жанрларын былайша топтастырады:

- жалпы ақпараттық жанрлар немесе жаңалық жанрлары: электронды түрдегі газет-журнал мақалалары, күннің ең маңызды тақырыбына арналған редакциялық мақалалар, телетайп жаңалықтар лентасы, сұхбаттар, оқырмандардың электронды хаттары, шолулар мен жаңалықтар дайджесттері, ауа райы болжамы және т.б.;

— ғылыми, оқу және арнайы ақпараттық жанрлар: кейде тұтас виртуалды факультеттер мен университеттерге біріктірілген электронды ғылыми және оқу басылымдары, рефераттар, онлайн семинарлар, онлайн конференциялар, психологиялық тесттер, электронды сөздіктер, ғылыми-техникалық құжаттама жинақтары мен мұрағаттары, іздеу сұраулары және іздеу жүйесінің жауаптары және т.б.;

— көркем және әдеби жанрлар: электронды кітапханаларға біріктірілген электронды кітаптар, жинақтар, шолулар, аннотациялар, шолулар және т.б.;

— ойын-сауық жанрлары – әзіл-оспақ немесе эротикалық бағытпен біріктірілген жанрлар: әзілдер, әзіл-оспақ және эротикалық әңгімелер, виртуалды флиртке арналған чаттар, жеке әзіл-оспақ дәйексөздер және олардың таңдаулары, сайттарға эпиграфтар, жанрлық-композициялық бірлік ретіндегі юморлық сайттар және т.б.;

— маманданбаған, кәсіби емес коммуникацияны қалыптастыратын жанрлар: пікірталас топтары, чаттар немесе MUD ішіндегі IRC, қонақ кітаптары, электрондық хаттар, таңдалған тарату тізімдері және т.б.;

— іскерлік және коммерциялық жанрлар: кәсіби және кәсіби емес коммерциялық хабарландыру тақталары, нарықтар мен салаларға аналитикалық шолулар, бизнестің жекелеген салаларындағы ақпараттық бюллетеньдер мен тақырыптық журналдар, жұмыспен қамту қызметтеріндегі хабарландырулар, баннерлер және т.б.^[3]

Шарифуллиннің зерттеуінде интернет-дискурстың өзі " жеке гж /гипержанрларды қамтитын тұтас гипержанрлық кеңістік "ретінде көрінеді.^[4]

Щипицина интернет-дискурстың келесі жанрларын олардың функционалды сипатына қарай ажыратады:

- ақпаратты ұсынуға немесе алуға арналған ақпараттық жанрлар: институционалдық веб-беттер, оның ішінде жаңалықтар агенттіктері мен желілік БАҚ веб-беттері, іздеу жүйелері, онлайн-энциклопедиялар, каталогтар, тарату тізімдері, электрондық кітапханалар мен мұрағаттар;

-адресатты қандай да бір әрекетті жүзеге асыруға итермелейтін директивалық жанрлар: веб-баннер, хабарландыру веб-беттері, интернет-дүкендер мен аукциондар;

- қарым-қатынас қажеттілігін қанағаттандыруға және этикет нормаларын сақтауға қызмет ететін фатикалық жанрлар: чат, электрондық хаттар, жаңалықтар топтары, форумдар; - презентация жанрлары өзін-өзі көрсетуге, өзі немесе өзінің фирмасы туралы деректерді, өз туындыларын ұсынуға арналған: жеке веб-беттер, визитка-сайттар және блогтар;

-ойдан шығарылған шындықты құру арқылы серіктестерге көркемдік-шығармашылық әлеуетті және эстетикалық әсерді іске асыруға бағытталған эстетикалық жанрлар: желілік роман, әңгіме және т. б. және фанфикшн;

- белгілі бір коммуникативті әрекеттерді орындаудан ләззат алуға арналған ойын-сауық жанрлары: мультипликациялық әлемдер мен ойындар.^[5]

Дереккөздер

↑ Седов, К.Ф. Человек в жанровом пространстве повседневной коммуникации // Антология речевых жанров: повседневная коммуникация / под общ. ред. К.Ф. Седова. - М. : Лабиринт, 2007. - С. 7-38.
↑ Василенко Е. Н. Жанровая организация интернет-дискурса. – 2020.-с.18-22.
↑ Иванова, С.В. Жанровые особенности коммента как интернет-текста / С.В. Иванова, В.М. Зубарева // Вестн. Башкир. ун-та. - 2013. - Т. 18, № 4. - С. 1147-1151.
↑ Шарифуллин, Б.Я. Гипержанры и гипержанровые сценарии в вербальной и невербальной коммуникации / Б.Я. Шарифуллин // Гуманитарные и социальные науки. - 2012. - № 6. - С. 132-144.].
↑ Щипицина, Л.Ю. Классификация жанров компьютерно-опосредованной коммуникации по их функции / Л.Ю. Щипицина // Известия Рос. гос. пед. ун-та имени А.И. Герцена. - 2009. - № 114. - С. 171-178.

[1] Седов, К.Ф. Человек в жанровом пространстве повседневной коммуникации // Антология речевых жанров: повседневная коммуникация / под общ. ред. К.Ф. Седова. - М. : Лабиринт, 2007. - С. 7-38.

[2] Василенко Е. Н. Жанровая организация интернет-дискурса. – 2020.-с.18-22.

[3] Иванова, С.В. Жанровые особенности коммента как интернет-текста / С.В. Иванова, В.М. Зубарева // Вестн. Башкир. ун-та. - 2013. - Т. 18, № 4. - С. 1147-1151.

[4] Шарифуллин, Б.Я. Гипержанры и гипержанровые сценарии в вербальной и невербальной коммуникации / Б.Я. Шарифуллин // Гуманитарные и социальные науки. - 2012. - № 6. - С. 132-144.].

[5] Щипицина, Л.Ю. Классификация жанров компьютерно-опосредованной коммуникации по их функции / Л.Ю. Щипицина // Известия Рос. гос. пед. ун-та имени А.И. Герцена. - 2009. - № 114. - С. 171-178.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]