Иокто-

Иокто- (белгілеу: қазақ «и», халықаралық «y») — мәннің 10^-24 санына көбейтілгендікті немесе септиллион (1 000 000 000 000 000 000 000 000) есе кішірейтілгендікті көрсететін қосымша. Қосымшаның белгісі өлшем бірлігі белгісінің алдында жазылады, мысалы: иоктосекунд — ис, ys.

Атауы ежелгі гректің ὀκτώ [októ] — сегіз сөзінен шыққан, өйткені ол 1000⁸ санына эквивалентті. СИ қосымшасы ретінде 1991 жылы XIX Салмақтар мен шаралар бойынша бас конференцияда қабылданды. 2014 жылға сәйкес иокто- ең кіші бөлшекті қосымша болып табылады, алайда, қазіргі таңда 10²⁷не бөлетін қосымшаның енгізілуі талқыланып жатыр.

Мысалы:

Физикада субатомды бөлшектерді өлшеуге қолдануға болады:

• Тыныштық күйіндегі электронның массасы: 0,000911 иг;
• Тыныштық күйіндегі протонның массасы: 1,6726 иг;
• Тыныштық күйіндегі нейтронның массасы: 1,6749 иг.

Глазманың бар болу уақыты — бірнеше иоктосекунд, ал кварк-глюонды плазманың уақыты — ондаған иоктосекунд.

Кесте 1 — SI префикстері

Атауы	йотта-	зетта-	екса-	пета-	тера-	гига-	мега-	кило-	һекто-	дека-
Халықаралық белгілеуі	Y	Z	E	P	T	G	M	k	h	da
Еселігі	1024	1021	1018	1015	1012	109	106	103	102	101
Атауы	деси-	сенти-	милли-	микро-	нано-	пико-	фемто-	атто-	зепто-	йокто-
Халықаралық белгілеуі	d	c	m	µ	n	p	f	a	z	y
Еселігі	10−1	10−2	10−3	10−6	10−9	10−12	10−15	10−18	10−21	10−24

Тағы қараңыз

• Өлшем бірліктерінің халықаралық жүйесі
• Бірлік (мөлшер)

Дереккөздер

Метрлік префикстері

Префикс Символы 1000m 10n Ондық Қысқа шкаласы Ұзын шкаласы Кейін иотта Y 10008 1024 1000000000000000000000000 септиллион квадриллион 1991 зетта Z 10007 1021 1000000000000000000000 секстиллион триллиард 1991 екса E 10006 1018 1000000000000000000 квинтиллион триллион 1975 пета P 10005 1015 1000000000000000 квадриллион billiard 1975 тера T 10004 1012 1000000000000 trillion billion 1960 гига G 10003 109 1000000000 billion milliard 1960 мега M 10002 106 1000000 миллион 1960 кило k 10001 103 1000 мың 1795 хецто h 10002/3 102 100 жүз 1795 деца da 10001/3 101 10 он 1795 10000 100 1 бір – деси d 1000−1/3 10−1 0.1 оннан бір 1795 сенти c 1000−2/3 10−2 0.01 жүзден бір 1795 милли m 1000−1 10−3 0.001 мыңнан бір 1795 микро μ 1000−2 10−6 0.000001 миллионнан бір 1960 нано n 1000−3 10−9 0.000000001 billionth миллиардтан бір 1960 пико p 1000−4 10−12 0.000000000001 триллионнан бір billionth 1960 фемто f 1000−5 10−15 0.000000000000001 квадриллионнан бір billiardth 1964 атто a 1000−6 10−18 0.000000000000000001 квинтриллионнан бір триллионнан бір 1964 зепто z 1000−7 10−21 0.000000000000000000001 секстиллионнан бір триллиарттан бір 1991 иокто y 1000−8 10−24 0.000000000000000000000001 септиллионнан бір квадриллионн бір 1991