Иран халық партиясы

Иран халық партиясы (ИХП; Хезбе тудейе Иран) – Иран еңбекшілерінің партиясы. 1941 жылы қазанда құрылды. Иран коммунистік партиясының мирасқоры. 1942 жылы Тегеранда болған Иран халық партиясының 1-конференциясында уақытша программасы қабылданды, партияның басшы органдары сайланды. 1944 жылы тамызда Тегеранда партияның 1-съезі өтті. Иран халық партиясы нағыз бұқаралық саяси партияға айналды. 1946 жылдың басында мүше саны 50 мыңға жетті. Осы жылы реакцияның шабуылға шығып, Ирандағы, Курдистандағы, Иран Азербайжанындағы ұлт-азаттық және демократиялық қозғалыстардың жаншылуы жағдайында Иран халық партиясы ауыр соққыға ұшырады: оған тиісті үйлер мен клубтар талқандалды, газет-журналдары жабылды, партияның басшы және белсенді қайраткерлері түрмеге түсті. 1948 жылы сәуірде партияның 2-съезі болды. Съезд жаңа устав қабылдады, онда партияның ұйымдық құрылысының негізгі принципі демократиялық централизм делінген. Жаңа жағдайларға байланысты партияның тактикасы белгіленді. Партия астыртын ауыр жағдайда күресті соза беруге мәжбүр болды. 1953 жылғы мемлекеттік төңкерістен кейін реакция Иран халық партиясын қайтадан қуғынға ұшыратты. 1965 жылы қаңтарда болған Иран халық партиясы ОК-нің 11-пленумы ОК-тің Бюросын сайлады. Иран халық партиясының делегациялары Коммунистік және жұмысшы партиялары өкілдерінің Мәскеуде өткен кеңестеріне (1957,1960,1969) қатысып, қабылданған документтерге қол қойды. Социалистік елдердің коммунистік және жұмысшы партиялары өкілдері кеңестерінің декларациясын (1957) мақұлдады. Иран халық партиясы ОК-нің Бюро председателі – И. Искандери. Орталық органы – «Мардом» («Халық») газеті, теориялық журналы – «Донья» («Бейбітшілік»).

Иран халық партиясы
حزب توده ایران
Басшысы	Али Хавари
Құрылған жылы	1941 жылы қазан

Дереккөздер

Қазақ совет энцеклопедиясы