Иткендір

Иткендір (лат. Eupatorium) – астралылар тұқымдасына жататын көп жылдық шөптесін өсімдіктер туысы.

Иткендір
Eupatorium cannabinum
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Өсімдіктер Бөлімі: Гүлді өсімдіктер Табы: Қос жарнақтылар (unranked) Asterids Сабы: Asterales Тұқымдасы: Asteraceae Кіші тұқымдасы: Asteroideae Тайпасы: Eupatorieae Кіші тайпасы: Ageratinae Тегі: Eupatorium Карл Линней 1753 not Bubani 1899
түрлері
30-60 түрі белгілі

Қазақстанда Ақтөбе облысында ғана кездесетін түрі кенептүсті иткендір (Е. cannabinum) өседі. Оның биіктігі 1,5 метрдей. Тамыры жуан болады. Сабағы бұтақты келеді, тік өседі. Қарама-қарсы орналасқан қауырсын тәрізді жай жапырақтарының төменгі бөлігі тілімденіп, ұшы сүйірленген. Қоңырау пішінді, күрделі қалқанша себет гүлшоғырында 3 – 7 гүлдері болады. Әрбір себет гүлшоғырының сыртында бірін-бірі жаба жетілген 2 – 3 қатар орам жапырақшалары бар. Олардың сыртқы шеңбері – жұмыртқа, ішкісі – қандауыр тәрізді. Гүлдері қос жынысты, күлте жапырақшалары қызғылт, күлгін қызғылт түсті. Маусым – шілде айларында гүлдеп, тамыз – қыркүйекте жемістенеді. Жемісі – ұзын, бес қырлы, қара қоңыр түсті тұқымша. Ақ, ұзын түкті айдаршасы арқылы таралады. Иткендірді халық медицинасында шемен ауруын емдеуге пайдаланады. Тамыры мен жапырағынан қара және көк бояу, ал сабағынан талшық алынады.

Суреттер

• 
  Сабақ
• 
  Гүл