Иштван Чукас
Иштван Чукас (кейде Чукаш, маж. István Csukás; 2 сәуір 1936 жыл, Кишуйсаллаш – 24 ақпан 2020 жыл, Будапешт) — мажарстандық ақын, жазушы, жастар жазушысы, сандық әдебиет академиясының мүшесі, "Ұлт суретшісі" атағының және Йозеф Аттила сыйлығының екі дүркін иегері.
| Иштван Чукас | |
| маж. István Csukás | |
 Чукас 2016 жылы | |
| Туған күні | |
|---|---|
| Туған жері |
Кишуйсаллаш, Мажарстан патшалығы (қазіргі Кишуйсаллаш, Яс-Надькун Сольнок ауданы, Солтүстік Алфөлд, Мажарстан) |
| Қайтыс болған күні | |
| Қайтыс болған жері | |
| Азаматтығы | |
| Ұлты | |
| Мансабы | |
| Шығармалардың тілі | |
| Марапаттары |
Prima Primissima қорының марапаты, "Жыл кітабы" марапаты |
| Сыйлықтары |
Йозеф Атилла сыйлығы, Өнер қорының әдеби сыйлығы, Мемлекеттік жастар сыйлығы |
Өмірі және қызметі өңдеу
Иштван Чукас Мажарстанның Кишуйсаллаш қалашығында дүниеге келіп, осы жерден бастауыш мектепті бітірген. Ол бала кезінен музыкаға деген үлкен қабілеттілігін көрсетіп, музыка мектебінде скрипка сыныбында оқыды. Бірақ музыкалық білімін жалғастырмады, заң факультетінде, кейіннен өнер факультетінде оқыды. Оның өміріндегі күрт бетбұрыс ол жолдасымен бірге радиода поэтикалық байқауда жеңіске жеткен кезде болды.
Иштван Чукаш журналист болып жұмыс істеді, телешоулар мен фильмдерге сценарий жазды, бірнеше өлең жинақтарын шығарды. 1960 жылдардан бастап балаларға арналған прозалық шығармалар жаза бастады. Осы уақытқа дейін ол балаларға арналған жүзден астам кітап жазды. Мыс: мысық Мир-Мурр, Пом-пом, айдаһар Сюсю сияқты кейіпкерлер оқырмандардың ыстық ықыласына бөленіп, оның шығармалары балалар әдебиетінің классикасына айналды.[1]
1975 жылы 10-шы Голливуд телевизиялық фестивалінде «Дулыға және картоп мұрын» көркем фильмі фестивальдің бас жүлдесін және «Жылдың үздік балалар фильмі» атағын алды. 2014 жылы ол композитор Имре Надемен бірге "Қашқын жұлдыздар" атты балалар операсында жұмыс істеді және ол үшінші рет қазан айында жарияланған Astrid Lindgren Memorial Award сыйлығына ұсынылған халықаралық авторлар тізіміне енді. 2015 жылы венгр драма күнінде ол жас ұрпақ үшін сахналық мифтерді жасағаны үшін Эрне Сепа арнайы сыйлығын алды.
Иштван Чукас 83 жасында қайтыс болды. Қайтыс болған кеште қоғамдық БАҚ-та жазушыға арнап оған қатысты ертегілер, фильмдер, портреттік шоулар көрсетілді. 2020 жылдың наурыз айында ол Будапешттегі Фаркасрети зиратында жерленді.
Атақтары, марапаттары және сыйлықтары өңдеу
.jpg)
- Мемлекеттік жастар сыйлығы (1978, 1982)
- Йозеф Атилла сыйлығы (1977, 1987)
- Өнер қорының әдеби сыйлығы (1984)
- Андерсен сыйлығы (1984)
- "Жыл кітабы" марапаты (1987)
- Тибор Дери атындағы сыйлық (1989, 1995)
- Кошут атындағы Ұлттық Сыйлық (1999)
- Prima Primissima қорының марапаты (2011)
- Будапешттің Құрметті азаматы (2011)
- Степа Эрно атындағы арнайы сыйлық (2015)[2]
Есімін қалдыру өңдеу
- Иштван Чукас балаларды оқыту және тәрбиелеу орталығы, Тесканд бастауыш мектебі (2007 ж.)
- Чукас театры, Балатонсарсо (2011 ж.)
- Иштван Чукас атындағы сыйлық, Венгр Пешт театры (2014 ж.) – шақыру конкурсы
Дереккөздер өңдеу
- ↑ Автордың қысқаша өмірбаяны. https://knigogid.ru/authors/43116-ishtvan-chukash
- ↑ Иштван Чукаш – автор туралы. https://www.livelib.ru/author/312039-ishtvan-chukash