Йост Гипперт

Йост Гипперт^[1] (12 наурыз 1956 Винц-Нидервенигерн, қазіргі Хаттинген қаласында дүниеге келген) — неміс лингвисті, кавказтанушы, Франкфурт қаласындағы Гете атындағы Франкфурт университетінің эмперикалық лингвистика институтының салыстырмалы тіл білімі кафедрасының профессоры.^[2].

Кәсіби шығармашылығы

Bernard Outtier, Йост Гипперт, Winfried Boeder

Гипперт 1972 жылы Германиядағы Эссен қаласындағы Лейбниц гимназиясын тамамдаған. 1972-1977 жылдары Марбург пен Берлин еркін университеттерінде оқып, Индология, жапонтану, қытайтану және салыстырмалы тіл білімі салаларын меңгеріп, 1977 жылы үндіеуропа тілдерінің синтаксистік жүйесін қалыптастыру жолындағы зерттеулері үшін ғылым докторы атағын алады.^[3] 1977-1990 жылдары аралығында Берлин, Вена және Зальцбург қалаларындағы университеттерде ғылыми қызметкер ретінде дәрістер жүргізген. Шығыс Компьютерлік Тіл білімінің ғылыми ассистенті ретінде 1991 жылы армян және грузин тілдеріндегі иран тілінің кірме сөздері туралы диссертациялық зерттеулерін Бамберг университетінде жүргізген.

1994 жылдан бастап Франкфурт қаласында Гете атындағы Франкфурт университетінде салыстырмалы тіл білімінен дәрістер бере бастады. Ол 1996 жылдан бері Геллат Ғылым Академиясының (Грузия) және 2007 жылдан бері Берлин-Бранденбург Ғылым және гуманитария Академиясындағы "Тіл" бөлімінің мүшесі. 1997 жылы Грузия, Тбилиси қаласындағы Сулхан-Саба Орбелиани университетінде құрметті профессоры, 2009 жылы Тбилисидегі Иванэ Джавахишвили атындағы университеттің құрметті докторы және 2013 жылы Грузия, Батумидағы жоғары оқу орындарының құрметті докторы атақтары берілді.

Гипперт салыстырмалы тіл білімінің профессоры болғандықтан, зерттеулерінің басым бөлігі үндіеуропа тілдерін және оның тарихы мен этимологиясын, сонымен қатар кавказ тілінің жалпы лингвистикалық типологиясын жүйелеуге бағытталды. Кавказ тілін үйренуінің нәтижесінде осы саладағы көптеген халықаралық ғылыми зерттеу жобалары оның басшылығымен жүргізілді. Оның зерттеулері тарихи лингвистикаға, типологиялық лингвистикаға, электрондық қолжазбалар анализіне негізделеді.

Йост Гипперт, Батуми, 2013

Сандық гуманитарлық ғылымы:

Palimpsest research on Mount Sinai

TITUS, ARMAZI, GNC және LOEWE

Гипперт TİTUS жобасының (үндігерман жазуы және тілінің сөздігі) негізін қалаушы және жетекшісі.^[4] 1987 жылы құрылғаннан бастап, үндіеуропа және басқа көршілес тілдер жайлы қолжеттімді мәліметтерді жинақтау және зерттеу осы жобаның мақсатына айналды. 1999 жылы ол Кавказ тілдері туралы толық мәліметтерді жинақтауға бағытталған ARMAZI жобасын (Кавказ тілдері және мәдениеті: электрондық құжаттама) қолға алды. Бұл жоба Грузия Ұлттық Корпусына берілді.^[5] 2010 жылдан бері Гессен штатында Сандық гуманитарлық ғылыми орталығының кешенді өңдеу және мәтіндік корпус сараптама бөлімінің меңгерушісі болып қызмет атқарады, бұл: ғылым мен экономика салаларын дамытудағы федералдық заң бұзушылықты анықтау аясында жүргізілетін жоба (LOEWE жобасы). Бұл орталық Гете атындағы университет пен Дармштад Техникалық университетінің ынтымақтастығының, сонымен қатар Франкфурттағы Гете мұражайының көмегінің нәтижесінде құрылған болатын.

Электрондық қолжазбалар талдауы

1990 жылы Гипперт шығыстық қолжазбаларды қолжетімді сандық жобасы бойынша зерттеу жүргізілді. Оның мысалы ретінде Берлин Турфан жинағының Тохарлар қолжазбасы мен Синай тауында табылған кавказ-албан қолжазбаларын редакциялағанын атап кетуге болады. Сондай-ақ ол 2009 жылы Гамбург университетінің «Қолжазбалар мәдениеті» зерттеушілер тобына шақырылған ғалымдардың бірі болды. Ол «Қолжазбалар мәдениетінің энциклопедиясы» мен «Шығыстық қолжазбаларының салыстырмалы зерттеуі» еңбектерін салыстырған ғалымдар қатарында болған Петра Капперт Фэллоу ретінде 2013 жылы жазда Гамбург университетіне тағы да барып қайтты.

Еңбектері

Таңдаулы жобалары

1995-1998 (DFG): Авеста және Ригведа: Элоктрондық Анализ.
1995-1999 (INTAS): Грузия етістік жүйесі.
1999-2002 (Volkswagen Foundation Фолкьсваген қоры, еуро 117, 900): Кавказ тілі және мәдениеті: Элоктрондық құжатнама.
2000 ж. бастап (DFG): ЖОҒАРҒЫ ОҚУ: “Types of Clauses: Variation and Interpretation”.
2002-2006 ((Volkswagen Foundation) Фольксваген қоры, еуро 167,800): Грузиядағы жойылып бара жатқан кавказ тілдері.
2003-2007 ((Volkswagen Foundation) Фольксваген қоры): Кавказдықтардың шығу тегі туралы Палимпсест қолжазбалары.
2005-2009 (INTAS): Грузиндік Евангелий.
2005-2007 ((Volkswagen Foundation ) Фольксваген қоры, 189000 еуро): Қазіргі кездегі Грузиядағы тілдік жағдай.^[6]
2008-2014 (DFG 240000 еуро): Ескі неміс корпусының сілтемесі.
2008 ж. бастап Германияда: Неміс тілі қорының инфрақұрылымы.
2009 ((Volkswagen Foundation) Фольксфаген» қоры, бағасы 400000 еуро): Жобаның құжатнамасы.
2009 ж. бастап ((Volkswagen Foundation) Фольксваген қоры): Грузиндік Палимпсест қолжазбасы.
2010 Кавказдық корпус
2011 ж. бастап (HMWK, еуро 3,792,000) : LOEWE зерттеу бөлімі: кешенді қайта өңдеу және мәндіктік корпустардың талдау туралы сандық гуманитарлық ғылым.
2011 ж. бастап ((Volkswagen Foundation) Фольксфаген қоры, еуро 299,600): Хыналыг жобасының құжатнамасы.
2011 ж. бастап (DFG): Relative Clauses in a Typological View
2012 ж. ((Volkswagen Foundation) Фольксваген қоры , еуро 390,400): Грузиндік ұлттық корпус.

Таңдаулы басылымдары

1977: Үндівропа тіліндегі инфинитивті синтаксистің қалыптасуы. (Europäische Hochschulschriften, 21/3), 360 б.; Франкфурт, Берн, Лас-Вегас: Лан 1978. Диссертация.
1990: Ирандық- Армяндық-Iberica. Армян және грузин тілдеріндегі ирандық кірме сөздердің зерттелуі, и451+389 б.; Вена: Австрия Академиялық Ғылымы,1993. Алғашқы диссертация.
2007: Ескі грузиндік Палимпсест кодексі Vindobonensis georgicus / Йост Гипперттің редакциялығымен және Зураб Сарджвеладзе мен Ламара Кажаянның серіктестігі арқасында, 368 б.; Тюрнхаут: Brepols 2007.
2008: Гипперт, Йост / Шульце, Вольфганг / Алексидзе, Заза / Маэ, Жан-Пьер: Синай тауындағы кавказдық албан палимпсестері, 2 тт., XXIV+530 б.; Трюнхаут: Brepols 2009.
2010: Гипперт, Йост / Шульце, Вольфганг / Алексидзе, Заза / Маэ, Жан-Пьер: Синай тауындағы кавказдық албан палимпсестері, 3 басылым:армяндық қабат. Йост Гипперт редауциялығымен., 220 б.; Трюнхаут: Brepols 2010.

Дереккөздер

↑ https://de.wikipedia.org/wiki/Jost_Gippert
↑ "Франкфурт университетіндегі Гипперт лекциялары" 2 наурыз 2016 ж. бірінші басылымнан өңделген
↑ "Jost Gippert's curriculum vitae" 2 наурыз 2016 ж. бірінші басылымнан өңделген
↑ "TİTUS проекті" 2 наурыз 2016 ж. бірінші басылымнан өңделген
↑ "ARMAZI проекті" Мұрағатталған 8 шілденің 2016 жылы. 2 наурыз 2016 ж. бірінші басылымнан өңделген
↑ "Die Sprachliche Situation im gegenwärtigen Georgien (Неміс тіліөңдеу)" Мұрағатталған 25 наурыздың 2016 жылы. 2 наурыз 2016 ж. бірінші басылымнан өңделген

Тағы қараңыз

Ресми сайты

[1] ttps://de.wikipedia.org/wiki/Jost_Gippert

[2] "Франкфурт университетіндегі Гипперт лекциялары" 2 наурыз 2016 ж. бірінші басылымнан өңделген

[3] "Jost Gippert's curriculum vitae" 2 наурыз 2016 ж. бірінші басылымнан өңделген

[4] "TİTUS проекті" 2 наурыз 2016 ж. бірінші басылымнан өңделген

[5] "ARMAZI проекті" Мұрағатталған 8 шілденің 2016 жылы. 2 наурыз 2016 ж. бірінші басылымнан өңделген

[6] "Die Sprachliche Situation im gegenwärtigen Georgien (Неміс тіліөңдеу)" Мұрағатталған 25 наурыздың 2016 жылы. 2 наурыз 2016 ж. бірінші басылымнан өңделген

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]