Кадазан (өз атауы; оранг-дусун, дусун, идаан)[1]Малайзиядағы (Сабах штаты), Индонезиядағы және Брунейдегі Даяк тобының халқы.[2] Жалпы саны 500 мың адамды құрайтын ұлт. Қоныстанған негізгі елдері: Малайзияда – 475 мың, Индонезияда – 15 мың, Брунейде – 10 мың адам.[3]

оранг-дусун, дусун, идаан
Кадазан
Бүкіл халықтың саны

500 000

Ең көп таралған аймақтар
 Малайзия

475 000

Индонезия Индонезия

15 000

 Бруней

10 000

Тілдері

кадазан тілі, малай тілі

Діні

дәстүрлі нанымдар, христиандық, католицизм

Тілі өңдеу

Олар аустронезиялық отбасының батыс аустронезия тобының кадазан тілінде сөйлейді. Малай тілінде де сөйлейді.[4]

Діні өңдеу

Дінге сенушілердің діни наным-сенімдері: дәстүрлі нанымдар, бір бөлігі – христиандар, католиктер.[5]

Кәсібі өңдеу

Негізгі кәсібі – қолмен атқарылатын егіншілік (күріш). Сонымен қатар балық аулау және аң аулауда дамыған. Шошқа, құс, аздаған ірі қара мал өсіріледі. Көркемдік қолөнерден – тоқу, ұсталық, ротанг тоқу бар.[6]

Өмір салты өңдеу

Бастапқыда ішкі биік таулы аймақтарды мекендеген, олар бірнеше ғасыр бұрын жазықтар мен жағалаудағы ойпаңдарда пайда болған. Әлеуметтік ұйым көп құрылымды, мүліктік және әлеуметтік саралау, этникалық топтасу күшейе түсуде. Шағын отбасы басым.

Ауылдық қоғамдастық 1-3 ұзын үйден тұратын ауылда тұрады, олар көбіне өзен жағасында орналасқан. Сонымен қатар бір отбасылық жер үсті немесе қадаларда орнатылған үйлер кең таралуда.

Дәстүрлі киімдері (әйелдер үшін саронг пен кайн, ерлер үшін жабынды киімдер) малай және еуропалық костюмдермен алмастырылуда.[6]

Дереккөздер өңдеу

  1. Современная энциклопедия - кадазан http://www.terminy.info/literature/modern-encyclopedia/kadazan
  2. ИНДОНЕЗИЯ ДОСТОПРИМЕЧАТЕЛЬНОСТИ КАЛИМАНТАН ДАЯКИ http://www.turlocman.ru/indonesia/6145
  3. Толковый словарь русского языка. https://sanstv.ru/dict/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD
  4. Значение слова кадазан https://xn--b1algemdcsb.xn--p1ai/wd/%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD
  5. Иллюстрированный энциклопедический словарь КАДАЗАН https://1598.slovaronline.com/4709-%D0%BA%D0%B0%D0%B4%D0%B0%D0%B7%D0%B0%D0%BD
  6. a b народы мира / Кадазан http://www.etnolog.ru/people.php?id=KADA