Калифорния шылаушыны

Калифорниялық қызыл құрты (лат. Eisenia foetida) – сақина тәрізді құртының Lumbricidae тұқымдасына жататын шылаушын. Латыншадан аударғанда "foetida" деген сөз "сасық" деген мағынаны білдіреді. Thomas J. Barrett 1959 жылы Калифорния университетінде түрлі жауын құрттарын будандастыру нәтижесінде алған.

Калифорния шылаушыны
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі: Жануарлар Жамағаты: Буылтық құрттар Табы: Азқылтанды құрттар‎ Сабы: Haplotaxida Тұқымдасы: Lumbricidae Тегі: Eisenia Түрі: E. foetida
Екі-есімді атауы
Eisenia foetida (Savigny, 1826)

Биологиялық сипаттамасы

• Калифорниялық қызыл құрттың ұзындығы 10 см, диаметрі 3—55 мм, дене салмағы шамамен 1 г тартады.
• Өмір сүру ұзақтығы – 16 жыл.
• Кәдімгі жауын құртына қарағанда 150 есе тез көбейеді. 21 күнде жаңа ұрпақ пайда болады. 90-120 күнде ересек күйге өтеді. Екі шұбалшаңның ұрпағы жылына 1,5 мыңға дейін жетеді.

Калифорнилық қызыл құрттардың пайдаланылуы

Калифорниялық қызыл құрт – үй жануары сияқты зияны жоқ жәндік. Оны өсірудің еш қиындығы жоқ, мұнымен арнайы жәшіктерді немесе ені 1-2 метр болатын, бүйір қабырғалары мен түбі бар науаларды қолданып, бау-бақша учаскесінде айналысуға болады. Тамақты көп талғамайды. Екі шаршы метрден жылына 1 тонна биогумусқа дейін алуға болады. Жәшікті дайындағанда астына дринаж қызметін атқаратын құм салады. Сосын 1-2 см топырақ, сосын 3-5 см тамақ қалдықтары, олан сoң қайтадан 1,2 см топырақ салады. Арасына жұмыртқа қабығының ұнтағын салу керек. Себебі, құрттар қышқылдық ортаны ұнатпайды. Қыста жылы жерде ұстап күн жылынған кезде бауға немесе бақшаға жіберуге болады. Өсімдік қалдықтарының барлығымен қоректеніп, оны қара шіріндіге айналдырады. Шұбалшынның өнімі - биогумус кез келген егін мен бау-бақшаны жайқалтып жібереді, диқан өнімді еселеп алады. Әсіресе жылыжай егіндері мен гүлге беру өте пайдалы. Мұндай тыңайтқыш берілген жер төрт жылға дейін өзінің жоғары құнарлылығын сақтайды.

Қолданылған әдебиеттер

• Жизнь животных.Под ред. Ю. И. Полянского,издание 2-е