Камчаткадағы экологиялық апат
Камчаткадағы экологиялық апат — белгісіз улы заттармен судың ластануына байланысты 2020 жылдың қыркүйек-қазан айларында болған экологиялық апат. Өткен демалыс күндері Гринпис белсенділері дабыл қақты. Камчатка жағалауындағы Халактырский жағажайы ауданында бірнеше мың теңіз мекендеушілерінің денесі табылды. Су сынамаларын талдағаннан кейін онда мұнай өнімдерінің төрт есе, фенолдың 2,5 есе асып түскені анықталды. Ресейлік Гринпис ластану ЮНЕСКО-ның мұра алаңына қарай жылжитынын ескертеді. 4 қазанда Гринпис тобы апат болған жерге экспедицияға аттанды. Белсенділер бірнеше шығанақты, соның ішінде Вилючинская, Құтқарылу, Безымянная және басқаларын зерттеді. Топ белгісіз бірнеше дақты тіркеді, олардың бірі ЮНЕСКО-ның Бүкіләлемдік мұрасы болып табылатын Оңтүстік Камчатка қорығына қарай бет алды.[1]
Апаттың себептері
өңдеуЗерттеулерге сәйкес,суда мұнай өнімдері жоқ. "Ғалымдар, атап айтқанда Зелиндік органикалық химия институты маған зерттеулер жүргізілген кезде Халакатырский жағажайының маңындағы акваториядан алынған сынамаларда майдың жоқ екендігі туралы хабарлады", - деп РИА Новости Мемлекеттік Дума Төрағасының орынбасары Ирина Ярованың сөзін келтірді. Ластанудың үш негізгі нұсқасы ұсынылған 1.Сейсмикалық белсенділік 2. Су астындағы жанартаудың атқылауы 3. Қауіпті заттарды "геологиялық қақпаннан" немесе табиғатқа беймәлім басқа геодинамикалық құбылыстардан шығару. Естеріңізге сала кетейік, Қазақстандағы ауасы ең лас аймақтар анықталғанын хабарлаған едік. Сондай-ақ, айта кетейік, Каспий теңізіндегі құйын желідегілерді таңғалдырды. Әлеуметтік желі қолданушылары Ақтауда Каспий теңізінде сирек кездесетін құбылысты фотоға түсіріп алған. Мұндай құбылыс 2011 жылдың қазан айында Қашаған кен орны ауданында байқалған. Ресейде жаппай теңіз жануарлары қырылған экоапат себебіне қатысты болжам жасалды, деп хабарлайды «Хабар 24». Камчатка өлкесі басшысының айтуынша, теңізге екі улы қалдықтар сақталатын полигоннан қауіпті заттар келіп түскен. Ол Козельский және Радыгинский полигонының улы химикаттары болуы мүмкін. Бұл ресми өкілдердің алғаш рет экоапат себебіне осы полигондарды қосуы. Айта кетейік, бұған дейін Козельский жанартауының астына улы химикаттарды көму кезінде тарап кету фактісі тіркелген. Бүгінде ресми ақпарға сай 1970 жылдан бері полигонда 100 тоннадан астам қауіпті зат сақталып келеді. Теңіз жануарлары өлі табылған Камчатка жағалауындағы суда және ауада токсиндер анықталған жоқ,радиация көрсеткіші қалыпты. Бұл туралы аймақ басшысы Владимир Солодов айтты, - деп хабарлайды РИА Новости. 2 қазаннан батсап әлеуметтік желілер мен БАҚ беттерінде жантүршігерлік хабар тарай бастады. Азияның солтүстік-шығысындағы ірі түбек, Ресейдің Камчатка өлкесі және Коряк автономды округі аумағына кіретін Халактырский жағалауы теңіз жануарларының өлі денесіне толды. Желіде экологиялық апаттың фотосуреттері мен видеосы тарап кетті. Танымал ресейліктер бірден жағдай бақылауға алынуы керегін айтып, дабыл қақты. Бастапқыда Халатырский жағалауындағы мыңдаған жануардың қырылуына химиялық ластану себеп болуы мүмкін екені айтылды. Жергілікті тұрғындар әлеуметтік желіде жануарлардың өлі денесі толы жағалаудың суреттерін бөлісе бастады. Желіде тараған видеоларда теңіз жұлдызы, теңіз кірпісі мен сегізаяқтардың өлі денесі жатқаны айтылған. РИА Новости мәліметі бойынша, сейсенбі, 29 қыркүйекте Камчатка аймағының басшысы Владимир Солодов серферлер Халатырский жағалауындағы судың түсі өзгергенін айтқанын хабарлаған. Ал жергілікті тұрғындар суға түскеннен кейін көздері ісіп, денелері тітіркене бастаған. Мамандар бірден судың сынамасын алып, мұнай өнімдерінің мөлшері нормадан 3,6 есе, фенолдар (улы, теріге тисе күйдіреді) - екі есе көп екенін анықтаған. Жергілікті билік теңіз суының ластануына, алдын ала мәлімет бойынша, техникалық майлар себеп болуы мүмкін екенін хабарлаған. Тұрғындарға теңіз суына түсуді тоқтату ұсынылып, табиғатты қорғау прокуратурасы тексеруді бастады. Камчатка аймағының табиғи ресурстар және экология министрінің уақытша міндетін атқарушы Алексей Кумарьковтың айтуынша, жақын маңдағы шығанақтарда да жануарлардың өлі денесі табылғандықтан сол аймақтардағы судың да сынамасы алынған. "Нәтижесі дүйсенбі шығады. Бірақ қазірдің өзінде мамандар ол жерде мұнай өнімдері шамадан тыс көп екенін айтып жатыр. Ол не және оның пайда болуына не себеп екенін қадағалау органдары анықтайды", - деді Кумарьков.[2]
Жануарлардың жаппай қырылуының себептері
өңдеу"Жануарлардың жаппай қырылуы, адамдардың денесінің тітіркеніп, түрлі симптомның пайда болуы мен судың түсінің өзгеруі бір-бірімен байланысты екенін айтты. Олардың денесінің теңіз жағалауына шығып кетуіне дауыл себеп болса болған шығар, бірақ жалпы жағдай химиялық ластануға байланысты екенін көрсетіп отыр", - деді Кумарьков. Алексей Кумарьков бұған дейін шыққан мәліметті, яғни мұнай өнімдерінің және фенолдар нормадан бірнеше есе көп екенін растады. Ал эколог Дмитрий Лисицын экологиялық апаттың себебін анықтау үшін бір рет су сынамасын алу жеткіліксіз екенін айтады. Оның сөзінше, жағдайдың мән-жайын анықтау үшін әр жердегі және әртүрлі тереңдіктегі судың сынамасын алу керек. Маман ресми болжам бойынша жануарлар судағы мұнай қалдықтары мен фенолдың салдарынан қырылуы мүмкін екені айтылғанын, алайда өлі жануарлардың ішінде судың түбінде жүретін теңіз кірпісі мен теңіз жұлдыздары да табылғанын айтады. Демек улы зат судан да ауыр болған, ал мұнай судың бетінде қалатын зат. Алайда 3 қазанда Ресейдің Қорғаныс министрлігі тынық мұхиттық флоттың Петропавлск-Камчатка аймағынан 30 шақырым жерде орналасқан Халатырский мұхит суының ластануына қатысы жоғын мәлімдеді. Министрлік мәліметінше, маусым айынан бері Радыгино полигонында ауыр жауынгерлік техниканы қолданумен ешқандай оқу-жаттығу өткізілмеген. Сондай-ақ әскери-теңіз флоты бұл аймақта кемелер мұнай өнімдерінің ірі партиясын тасымалдамаған болып шыққан. Дегенмен, соңғы мәліметтер бойынша, Камчатка билігі экологиялық апаттың болуының үш себебін қарастырып отыр. Бұл туралы бүгін Камчатканың губернаторы Владимир Солодов мәлімдеді. Оның айтуынша, бірінші себеп - техногендік ластану болуы мүмкін. "Улы заттардың бөлінуі. Нақты қандай улы заттар? Егер бұл нұсқа дәлелденсе, жағдайдың мән-жайын анықтау керек. Тағы бір нұсқа бойынша табиғи әсерлер, табиғи құбылыстар әсер етуі мүмкін. Яғни ол дауыл кезінде теңіз жағалауына шығып кеткен балдырлармен байланысты болуы мүмкін", - дейді Солодов. Сондай-ақ үшінші нұсқа бойынша жануарлардың жаппай қырылуына "жанартау көріністермен" байланысты сейсмикалық белсенділік себеп болуы мүмкін.[3]