Карл Мария фон Вебер

Барон Карл Мария Фридрих Август (Эрнст) фон Вебер (нем. Carl Maria von Weber; 1786 жылдың 18 немесе 19 қарашасында Ойтинде дүниеге келген —1826 жылдың 5 маусымында Лондонда қайтыс болған) — неміс композиторы, дирижёр, пианистші, музыкалық жазушы, неміс романтикалық операсының негізін қалаушы, Вагнердің оқушысы.

Өмірбаяны

Вебер ылғи түрлі жобаларға беріліп жүретін музыкант және театрлық антрепренёрдің отбасында дүниеге келді. Балалық шағы мен жастық шағы Германияның түрлі қалаларын кесінің кішігірім театрлық труппасымен аралаумен өткізді. Вебердің фортепианолық алғашқы оқытушысы Иоганн Петер Хойшкель, кейін теория бойынша — Михаэль Гайдн және Г. Фоглер болды. 1798 жылы—Веберадің алғашқы шығармалары пайда болады — кішкентай фугалар. Вебер Мюнхендегі органист Кальхердің оқушысы болды; бір уақыттар ол фортепианомен Франц Лаускиде оқыды. Вебердің алғашқы операсы «Die Macht der Liebe und des Weins». Жас кезінде көп жазса да алғашқы жетістігі «Das Waldmädchen» (1800) операсы еді. 14-жасар баланың операсы Европаның сахна төрлерінде, тіпті Петербургте де қойылды.

«Peter Schmoll und seine Nachbarn» (1802) операсын, симфониялар, фортепианолық сонаталар, кантаттар «Der erste Ton», «Абу Гассан» (1811) операсын жазып, ол түрлі қалаларда оркестрлерді дирижерлеумен айналысты.

1804 жылы—дирижёр ретінде опералық театрлерде (Бреславль, Бад Карлсруэ, Штутгарт, Мангейм, Дармштадт, Франкфурт, Мюнхен, Берлин) қызмет етеді.

1805 жылы—И. Музеус ертегісі бойынша «Рюбецаль» операсын жазды.

1810 жылы—«Сильвана» операсы.

1811 жылы— «Абу-Гассан» операсы.

1813 жылы—Праганың опералық театрын басқарды.

1814 жылы —Теодор Кернердің өлеңдеріне әскери шығармалар жазғаннан соң танымал болады: «Lützows wilde Jagd», «Schwertlied» және кантаттар «Kampf und Sieg» («Соғыс және жеңіс») (1815) Вольбруктің текстіне Ватерлоо соғысы туралы.

Шығармалары

• «Hinterlassene Schriften», изд. Геллем (Дрезден, 1828);

• «Karl Maria von W. Ein Lebensbild», Макса Марии фон В. (1864);

• «Webergedenkbuch» Кохута (1887);

• «Reisebriefe von Karl Maria von W. an seine Gattin» (Лейпциг, 1886);

• «Chronol. thematischer Katalog der Werke von Karl Maria von W.» (Берлин, 1871).

Вебердің шығармаларының ішінде, аталып кеткендерден басқа, op. 11, op. 32; «Concert-stück», op. 79; ішектік квартет, ішектік трио, фортепиано мен скрипаға арналған 6 соната, ор. 10; кларнет үшін үлкен концерттік дуэт және ф-но, ор. 48; сонаты ор. 24, 49, 70; полонездер, рондо, фортепиано үшін вариациялар, кларнет пен оркестр үшін 2 концерт, кларнет пен ф-но үшін вариациялар, кларнет пен оркестр үшін концертино; andante және rondo фагота мен оркестр үшін, фагота үші концерт, «Aufforderung zum Tanz» («Invitation à la danse») және т.б.

Дереккөздер

• Ферман В., Оперный театр, М., 1961;

• Хохловкина А., Западноевропейская опера, М., 1962:

• Кенигсберг А., Карл-Мария Вебер, М. — Л., 1965;

• Бялик М. Г. Оперное творчество Вебера в России // Ф. Мендельсон-Бартольди и традиции музыкального профессионализма: Сборник научных трудов / Сост. Г. И. Ганзбург. — Харьков, 1995. - C. 90 - 103.

• Laux К., С. М. von Weber, Lpz., 1966;