Каспий маңы машина жасау кешені

Каспий маңы машина жасау кешені – Каспий кен-металлургиялық комбинаты негізінде қайта құрылған. Ол 1970 ж. 1 қазанда Орта механикалық жөндеу шеберханасы базасында құрылды. Осы жылы құю және орталық корпустары іске қосылды. 1972 ж. электрлі жөндеу, механикалық, бу қазаны және темір соғатын цехтарынан тұратын орталық корпус іске қосылды. 80-жылдардың ортасына қарай механикалық жөндеу зауыты соңғы үлгідегі құрал-саймандармен жабдықталған, әр түрлі техникалық тұрғыда қиын жөндеу жұмыстарын жасайтын, кен өндірісінің қайта өңдеп шығаратын жабдықтар мен олардың қосалқы бөлшектерін жасайтын зауытқа айналды. КСРО-ның басты машина жасау зауыттарынан алыста орналасқан географиялық қашықтығын ескере отырып және қаланың кен өндіретін, химиялық және энергетикалық өнеркәсіптерінің тоқтаусыз жұмысын қамтамасыз ету үшін Механикалық жөндеу зауытының өндірістік әлеуеттігі жаңа технологиялармен түрлі өнім шығаруға мүмкіндік беретін құралдармен жабдықталды. Қажет бөлшек жасауға мүмкіндігі жететін мини зауыттар құрылды.[1] Зауыттың цехтарында өнімдерді жону, токарьлық, тегістеу, фрезерлеу жұмыстары, термиялық өңдеу, табақ металды газды және плазмалық кесу, бөлшектерді еркін қақтау және штамптау, өнімдерді резинадан және пластмассадан жасау толық циклмен жүргізілді. Электрлі доға пештерінде бұйымдар көміртекті, қоспалы және тот баспайтын болаттан, шойыннан, түрлі түсті металдардан және қорытпалардан құйып шығарылады. Көптеген тапсырыстарға қоса бидай оратын комбайндардың тісті доғалықтары, диаметрі 200 мм дейінгі құрышты және тот баспайтын ысырмалар, сораптарға жұмыстық доңғалақтар мен корпустар және де комбинаттың жаңа салынып жатқан нысандарына арналған стандартты емес жабдықтардың көптеген түрлері де шығарылады. Зауытта 200 дана «Норит» перфораторы, салмағы 500 т-лық ядролық зерттеу инcтитутына арналған электрмагнит, «ТГС-325» құбыр иетін станок сияқты бірегей өнімдер жасалынған. Дәл құйма жасау, сонымен қоса арнайы дәрежелі тот баспайтын болаттан және коррозияға берік шойыннан құйма жасау іске қосылды. 80-жылдардан бастап халық тұтынатын тауарларды пластмассадан және 400-ден астам резинатехникалық өнімдерден жасау қолданыла бастады. 1982 ж. санды программамен басқарылатын станоктар телімі құрылды. Онда токарьлық, фрезерлік және жону жұмыстары жүргізілді, сонымен бірге ИР-500 бен ИР-800 үлгілі қайта өңдеу орталықтары іске қосылды. 1990 ж. еліміздегі жалғыз лазерлік кешен қондырылды. Зауыттың дамуына оның директоры қызметін атқарған П.Е. Нелюбин, Э.К. Кузьмик, т.б. өз үлестерін қосты. Әйтсе де 90-жылдары өнеркәсіп ұзақ мерзімге дейін экономикалық дағдарыста болды. Дағдарыстан шығу үшін 1997 ж. зауыттың бұрынғы директоры Н.С. Новосельцевтің басқаруымен зауыттың мүліктік кешені негізінде «Каскор-Ремзавод» акционерлік қоғамы құрылды. Бірақ кәсіпорынның табысты жұмысын ұйымдастырудағы басқарманың қабілетсіздігі акциялар игерген акционерлік қоғамының мүліктік кешенін «Нурибал» ЖШС-нің сенімді басшылығына тапсыруға мәжбүр етті. 2000 ж. мүліктік кешен «Каспиймұнаймаш» ААҚ-ға өзгертілді. 2004 ж. ол да банкрот болып жарияланып, Каспий маңы машина жасау кешені ЖШС басқаруды қолына алды. 2005 жылдың сәуір айынан бастап зауыт негізінде түрлі габариттегі, модификациядағы және түрлі жасап шығарушы зауыттардың УЭЦН сораптарына сапалы жөндеу жүргізіп сынақтан өткізуге қолайлы батырмалы модульдік қызмет көрсету цехы құрылды. Ондағы компьютермен жабдықталған гидроқорғағыштар мен ЭЦН, ЦЭД сораптарына сынақ өткізу орындары сынақты біршама жоғары деңгейде, барынша ұңғыма жұмысына жақын сипаттамалары бойынша жүргізуге мүмкіндік береді.[2] Ұжымның дамуына В.И. Рябиков, А.В. Хуповец, Б.В. Астафьев, Н.П. Федотов, З.В. Рассказова, Е.А. Уткин, Л.В. Верещак, Г.И. Буговицкий, В.П. Мальцев, М.Т. Тобулбаев және т.б. зауыт ардагерлері өз үлестерін қосты. Қазіргі таңда серіктестік өсу қарқынын үдетіп, «Қаражанбасмұнай» ЖАҚ, «Қарақұдықмұнай» ЖАҚ, «Өзенмұнайгаз» ӨФ, «Маңғыстаумұнайгаз» АҚ, «Ембімұнайгаз» ӨФ, «ҚазМұнайГаз», «Бұрғылау» ЖШС секілді мұнай-газ өндіретін компанияларды қамтамасыз етіп, Каспий аймағындағы ірі, жабдықтаушы ретінде тұрақты жұмыс жасауда. Компанияның негізгі қызметтері: машина жасау өндірісі, құйма өндірісі, ацетилен өндірісі, өнім сапасын лабораториялық тексеру, УЭЦН сораптарын жөндеу және қызмет көрсету цехы.[3]

Дереккөздер өңдеу

  1. «Қазақ Совет энциклопедиясы» (12 томдық), Алматы, 1972 – 1978;
  2. «Маңғыстау» энциклопедиясына, Компьютерлік-баспа орталығы, 2007
  3. «Қазақстан» ұлттық энциклопедиясы (10 томдық), Алматы, 1998 – 2007.