Кағб бин Зуһайр

Кағб бин Зуһайр (араб.: كعب بن زهير‎; туған жылы белгісіз - 645 ж.)^[1]. Каъб бин Зухайр бин Әби Сулмә (كعب بن زهير بن أبي سلمى‎‎). Анасы Кәбшә бинт Аммар. Кағб муаллақат шайырларының бірі Зуһайр ибн Әби Сулмәның екінші әйелінен туған ұлы. ^[2]. Кағбтың Бужәйр деген ағасы болады.

Өмірінен қызықты деректер

Ислам діні келгенде Кағб пен Бужәйр жаңа дінді қабылдауға асықпайды. Жаңа дін Араб жазирасына жайыла бастағанда Бужәйр мұсылман болып Кағб исламды қабылдамай қояды. Исламнан бас тартып Пайғамбарға қарсы өлеңдерін шығарып жүре береді. Бужәйр райыңнан қайт, мұсылман бол деген насихаттарын құлағына аспайды. Өзі жайында айтылған өлеңдерді естіген пайғамбар Кағбты ұстаңдар, өлтіріңдер деп әмір береді.

Бұл уақытта әлі мұсылманшылықты мойындамаған Кағб бин Зуһайр, Абдулла ибн әл-Зибағра және Әби Суфйан бин әл-Харис пайғамбар жайлы өлеңдерін ел арасында таратып жүрген болатын. Пайғамбар олардың өлеңдерін лағынеттейді. Бұдан соң Кағб тығылатын жер таппай, ақыр соңы 630 жылы Мединеге Әбу Бәкрге жасырынып келіп көмек беруін сұрайды. Әбу Бәкр таң намазында Кағбты пайғамбарға ертіп келеді. Кағб пайғамбарға қолын созып, мұсылман болғысы келетіндігін айтады. Пайғамбар Кағбты тыңдап, разылығын білдіреді.

Кағб пайғамбарға арнап шығарған өлеңін ғазал кіріспесімен бастап, оқып береді. Ақын өзінің ғашығын, екеуі қоштасар кездегі ғашығының бейнесін суреттей келіп, негізгі тақырыбы мақтауға көшеді. Шайыр атақты «Бәнәт сағад» (بانت سعاد) өлеңнің мына жолдарын оқып береді :

ان الرسول لنور يستضاء به

وصارم من سيوف الله مسلول

Осы өлеңнен соң Мұхаммед пайғамбар иығындағы шапанын ақынға жабады. «Бәнәт сағад» өлеңі осы оқиғадан соң «қасидату әл-бурда» шапан қасидасы деп аталып кетеді. Осы шапанда айт күндері пайғамбардан кейінгі халифалар хұтпа оқығанда киеді. Кейін Мұғауия шапанды 20 мың дирхамға сатып алады.^[3].

Кағб араб шайырларының «Шуғарау әл-Мухадрамин» (مخضرم) тобына жатады. Араб әдебиетінде жаһилиет пен ислам дәуірінде өмір сүрген шайырды «мухадрам» деп атайды. Мухадрамун көпше түрі.

Шығармалары

«Шарх қасидату Бәнәт сағад» (Бәнәт сағад қасидасының түсіндірмесі). Әбу Мухаммад Абдулла бин Юусуф бин Һишам. Каир. 1290 һ.ж.
«Шарх қасидату Бәнәт сағад» (Бәнәт сағад қасидасының түсіндірмесі). Шаһабуддин Ахмад ибн Умар әл-Һинди. Хайдарабад. 1323 һ.ж.
«Шарх диуан Кағб бин Зуһайр. әл-Суккари. Баспаға дайындаған: Абдулазиз әл-Мәймәни. Каир. 1950.
Диуан Кағб бин Зуһайр. Құрастырғандар: Умар әл-Сууайди. Карло Лэнбдург. Лондон. 1303-1306 һ.ж.

Дереккөздер

↑ Әл-Мунжид фил ағлам. Дар әл-Машриқ баспасы. Бейрут. 2003. 464 бет
↑ Тарих әл-Әдәб әл-Араби. Араб әдебиетінің тарихы. Умар Фаррух. Бейрут. Әл-ғилм лил малайин баспасы. 1981. 195 бет
↑ «Тарих әл-Әдәб әл-Араби». (Араб әдебиетінің тарихы). 1-том. Карл Брокельман. Араб тіліне аударған: Абдулхалим әл-Нажжар. Дар әл-Мағариф баспасы. Каир. 156 бет

[1] Әл-Мунжид фил ағлам. Дар әл-Машриқ баспасы. Бейрут. 2003. 464 бет

[2] Тарих әл-Әдәб әл-Араби. Араб әдебиетінің тарихы. Умар Фаррух. Бейрут. Әл-ғилм лил малайин баспасы. 1981. 195 бет

[3] «Тарих әл-Әдәб әл-Араби». (Араб әдебиетінің тарихы). 1-том. Карл Брокельман. Араб тіліне аударған: Абдулхалим әл-Нажжар. Дар әл-Мағариф баспасы. Каир. 156 бет

[1]

[2]

[3]