Кванхе гун ван

Кванхе гун (кор. 광해군, 光海君, Gwanghaegun) — Чосон мемлекетінің 15-ваны, 1608 жылдың 17 наурызынан 1628 жылдың 12 сәуіріне дейін билік еткен. Бастапқы аты-жөні — Ли Хон (кор. 이혼, 李琿, Yi Hon). Кванхе гун тақтан күштеп кетірілгендіктен оған ғибадатханалық есім және басқа да өлгенде берілетін атақ-дәрежелер берілмеген.

Биографиясы

Сончжо патша үлкен әйелінен бала сүймегендіктен, төмен текті әйелі Коннан туған Кванхені тақ мұрагері етеді. 1606 жылы Сончжо бірінші әйелі қайтыс болғаннан кейін Инмокке үйленіп, 1606 жылы Ёнчхан есімді ханзада дүниеге келді. 1608 жылы Сончжо қайтыс болғаннан кейін Кванхе тақ мұрагері ретінде таққа отырып, өзіне қарсы шыққан патша отбасы мүшелерінің көзін құртуды ойлады. Ол 1609 жылы ағасы Имхэ гунды мемлекеттік сатқын деп айыптап өлтіртеді. Інісі Ёнчхан гунның анасы Инмок патшайым қапасқа қамалады. Кванхе інісі Ёнчханды өлтіруге дәті бармай оның дәрежесін қара халық дәрежесіне дейін төмендетіп Канхвадо аралына жер аударды. Ёнчхан ол жерде 1614 жылға дейін өмір сүріп, сегіз жасында арал губернаторының бұйрығымен өлтіріледі.

Кванхе гунның билікке келуі қантөгіспен орын алсада ел ішінде бейбіт заман орнады. Оның билігі кезінде Чосонда жер реформасы жасалды.

Сыртқы саясат

Сол кездегі жағдайда кәріс дипломатиясының жұмысы қиындықтарға толы еді. Бір жағынан Чосон елі Мин империясының одақтасы әрі маньчжурларға қарсы күрестегі әскери көмекпен қамтамасыз етушісі болса, екінші жағынан Чосон Маньчжуриямен шегараласып оның атты әскерлерінің шабуылдарына қарсы тұра алмайтын еді. Кванхе гун білікті саясаткер ретінде жағдайды бағамдап Мин империясының дағдарыста екенін жақсы түсінді. Екі көршінің арасында бейімділікпен шебер саясат жүргізген. 1610, 1611 және 1614 жылдары Мин империясының астанасында корей елшілері болып қайтты. 1619 жылы Чосон Мин империясының қысымына бой ұсынып Маньчжурияға қарсы 13 мыңдық экспедициялық корпусты аттандырды. Оған қоса Кванхе гун маньчжурлар көсемі Цзинь Нурхациге (1616—1626) өздерінің амалсыз бұған келіскенін айтып хабар жібереді. Корей корпусының командирі Кан Хонға (1560—1627) маньчжурларға қарсылық көрсетпеуге, Мин әскері жеңілгенде беріле салуға бұйрық береді. Корей билігі екі жақтыда ренжітпеуге тырысты.

Кванхе гун кезінде Жапониямен ұзақ келіссөздер жүргізіліп екі тарапқада оң әсерін тигізді. 1609 жылы Чосон және Токугава сегундығымен дипломатиялық қарым-қатынас орнап, Цусима аймағымен сауда-саттық жасау жайлы келісімге қол қойылды. 1617 жылы Кванхе гун жапондықтардың шақыруына жауап ретінде О Юнгем бастаған елшілікті жіберді. Корей тарабы Токугава Хидетада сегунды Осакадағы жеңісімен құттықтады.

1623 жылы Кванхе гун сарайдағы төңкеріс кезінде тақтан құлатылып әуелде Канхвадо, кейіннен Чеджудо аралына жер аударылды. Таққа Инджо (1623—1649) отырады. Кванхе гун 1641 жылы 66 жасында айдауда жүріп қайтыс болды.

Патшаның отбасы

• Әкесі: Сонджо (선조)
• Анасы: Ким әулетінен шыққан (공빈 김씨)
• Әйелдерімен балалары:
  • Ю әулетінен шыққан Мунсон (문성군부인 유씨, 15 тамыз 1576 — 31 қазан 1623)
    • қуылған тақ мұрагері (폐세자, есімі Иджи (이지), 31 желтоқсан 1598 — 22 шілде 1623)
  • Хон Сои (소의 홍씨) — бала жоқ
  • Юн Сои (소의 윤씨)
    • қызы (1619—1664)
  • Хо Суги (숙의 허씨) — бала жоқ
  • Вон Суги (숙의 원씨) — бала жоқ
  • Квон Суги (숙의 권씨) — бала жоқ
  • Им Соён (소용 임씨) — бала жоқ
  • Чон Соён (소용 정씨) — бала жоқ
  • Син Совон (소원 신씨) — бала жоқ
  • Сим Совон (소원 심씨) — бала жоқ
  • Чо (궁인 조씨) — бала жоқ
  • Ли (상궁 이씨) — бала жоқ
  • Кимгэси (상궁 김씨, 김개시) — бала жоқ
  • Чхве (상궁 최씨) — бала жоқ.

Кең тараған мәдениетте

• «Тәуіп Хо Жун» телесериалы, Кванхе гунды Ким Сың Су сомдады. 2000 ж.
• «Маскарад»фильмі, Кванхэ-гун рөлін Ли Бён Хон сомдады. 2012 ж.
• «Патша жүзі» сериалы, актёр Со Ин Гук. 2014 ж.
• «Таңдандырған саясат» фильмі, Кванхэ-гун рөлін Ли Тхэхван және Ча Сынвон сомдады. 2015 ж.
• «Таң жауынгері» фильмі, актёр Ё Джингу. 2017 ж.
• «Тәж киген әпенді» фильмі, актёр Ё Джингу. 2019 ж.
• «Семсер шебері» фильмі, актёр Чан Хёнсон. 2020 ж.