Кеннет Вильсон

Кеннет Геддес Вильсон (ағылш. Kenneth Geddes Wilson; 8 маусым 1936 жыл, Уолтам, Массачусетс15 маусым 2013 жыл, Сако, Мэн) — американдық физик, «фазалық ауысуларға байланысты критикалық құбылыстар туралы теориясы үшін» 1982 жылғы физика бойынша Нобель сыйлығының лауреаты.

Кеннет Геддес Вильсон
ағылш. Kenneth Geddes Wilson
Сурет:Kenneth G. Wilson.jpg
Туған күні

8 маусым 1936 (1936-06-08)

Туған жері

Уолтем, Массачусетс, АҚШ

Қайтыс болған күні

15 маусым 2013 (2013-06-15) (77 жас)

Азаматтығы

 АҚШ

Ғылыми аясы

критикалық құбылыстар физикасы

Альма-матер

Гарвард университеті

Ғылыми жетекші

Мюррей Гелл-Манн

Атақты шәкірттері

Роман Джакив (ағыл.)
Майкл Пескин
Стивен Шенкер

Несімен белгілі

скейлинг теориясы

Марапаттары


Үлгі:Вольф сыйлығы (физика)
Нобель сыйлығы Физика саласындағы Нобель сыйлығы (1982)

АҚШ Ұлттық ғылым академиясының мүшесі (1975)[1], Америка физикалық қоғамының (1998).

Өмірбаяны

өңдеу

Вильсон Гарвард университетінде оқу үшін Уильям Лоуэлл Путнам атындағы математикалық байқаудың қорытындысы бойынша шәкіртақы алды. Философия докторы (PhD) дәрежесін 1961 жылы Калифорния технологиялық институтында Мюррей Гелл-Маннның жетекшілігімен алды.

1963 жылы ол Корнелл университетінің физика факультетіне ассистент профессор болып жұмысқа келді, 1970 жылы толық профессор болды. 1974 жылы Корнелл университетінде физикадан Джеймс Уикс профессор дәрежесін алды. Ол Лео Кадановпен және Майкл Фишермен бірге физика бойынша 1980 жылы Вольф сыйлығымен марапатталды. 1982 жылы ол жақын маңдағы молекулалардың әсерін есепке алатын екінші ретті фазалық ауысулар теориясын жасағаны үшін физика бойынша Нобель сыйлығын жеңіп алды.

1985 жылы ол Ұлттық ғылым қорының (АҚШ) көмегімен құрылған бес суперкомпьютерлік орталықтардың бірі (Корнелл теориялық орталығы ретінде белгілі) ғылым және инженериядағы теория және модельдеу бойынша Корнелл орталығының директоры болып тағайындалды.

1988 жылдан бастап Вильсон Огайо мемлекеттік университетінің физика кафедрасының профессоры.

Оның шәкірттері Роман Джакив (ағыл.) , Майкл Пескин және Пол Гинспарг[2] болды.

Ғылымға қосқан үлесі

өңдеу

Фазалық ауысуларға байланысты критикалық құбылыстардың теориясын жасады . Вильсонның тағы бір жетістігі оның «Кванттық өріс теориясы дегеніміз не?» деген сұраққа жауабы болды. Вильсон ренормализация тобының философиясы мен техникасын әзірледі.

Марапаттары

өңдеу
  • 1973 — математикалық физика бойынша Дэнни Хайнеман сыйлығы
  • 1975 — Больцман медалі
  • 1979 — Гуггенхайм стипендиясы[3]
  • 1980 — Физика бойынша Қасқыр сыйлығы
  • 1980 — Гиббс лекциясы
  • 1981 — Гарвард университетінің құрметті докторы
  • 1981 — Калтех үздік түлектері сыйлығы
  • 1982 — Франклин медалі
  • 1982 — Физика бойынша Нобель сыйлығы
  • 1984 — Эринген медалі (ағыл.)
  • 1993 — Анесур Раман сыйлығы (ағыл.)

Дереккөздер

өңдеу
  1. Kenneth Wilson  (ағыл.). nasonline.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 15 мамыр 2019.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 16 қыркүйек 2019.
  2. Kenneth Wilson - The Mathematics Genealogy Project. genealogy.math.ndsu.nodak.edu. Басты дереккөзінен мұрағатталған 2 шілде 2019.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 16 қыркүйек 2019.
  3. Kenneth G. Wilson  (ағыл.). John Simon Guggenheim Foundation. gf.org. Басты дереккөзінен мұрағатталған 1 қазан 2020.(қолжетпейтін сілтеме) Тексерілді, 16 қыркүйек 2019.

Әдебиет

өңдеу

Сілтемелер

өңдеу