Кианетиктер

Кианетиктер (лат. cyanea – көгілдір) — қаны шын мәнінде көгілдір түсті. адамдар. Зерттеушілердің жуықтап бағалауы бойынша, дүние жүзінде 7000 – дай адамдар тобының қаны шын мәнінде көгілдір түсті.

Кәдімгі жағдайда қанның жасушаларында - қан денешіктерінде – қызыл түсті темір болады. Ал кианетиктерде қан денешіктерінде темірдің орнында басқа элемент – мыс болады. Бұл ауысу қанның жұмысына әсер етпейді – ол бұрынғысынша ішкі мүшелерге оттекті тасымалдап, зат алмасу өнімдерін ала береді, бірақ қанның түсі басқаша. Ол, әрине атына сәәйкес көгілдір емес, дәлірек айтқанда көкшіл немесе ақшыл көгілдір – мыс пен оған өлшемі сәйкес темірдің қоспасының түсі дәл осындай болады. Кианетиктердің пайда болуын кейбір ғалымдар эволюциялық заңдылық деп түсіндірді. Табиғат кейбір ауруларға төзімді, ерекше дараларды қорғау үшін осылай сақтық жасайды деп саналады. Яғни, әртүрлі қоршаған ортаның өзгерістері: табиғи апаттар, климаттың күрт өзгерісі, эпидемия т.б. есепке алынған. Егер қалыпты даралар өліп кеткен жағдайда, «ауытқушылығы» бар даралар тірі қалады және жаңа дараларға бастама болады. Кәдімгі адамдарға қарағанда «көгілдір қандылардың қаншалықты тіршілікке тұрақты екеніне мына фактілер дәлел болады. Кианетиктер қанның кәдімгі аурулар мен ауырмайды – микробтар «мыс жасушаларға» шабуыл жасай алмайды. Одан басқа, «көгілдір» қан жақсырақ әрі тез ұйиды, тіпті қатты жарақат алған кезде де қан көп кетпейді. Міне, сол себепті де, жоғары да мыслда келтірілген жер иелерінің қаны өзен болып ақпады, себебі жылдам ұйып қалған. Қазіргі кианетиктерде де дәл осы байқалады. Дегенмен, көгілдір қан тұқым қуаламайды, сол себепті кианетиктердің балаларының қаны кәдімгідей қызыл түсті болады. Ендеше, адамдардың «көгілдір қан» бар зиялы қауымнан шыққан деген пайымдаулары – жай ғана ойдан шығарылған, әрі шындыққа келмейді.