Колхоз

Колхоз - Кеңес үкіметінің алғашқы жылдарында пайда болған ұжымдық шаруашылық - өндіріс құрал-жабдықтарына қоғамдық, меншік және ұжымдық еңбек негізінде ірі социалистік ауыл шаруашылық өндірісін жүргізу үшін шаруалардың ерікті түрде бірігуі жолымен құрылған кооперативтік шаруашылық.

Т.Н.Яблонская. "Хлеб".1949.Фрагмент.

Негізгі формалары

• Жерді бірлесіп өңдеу серіктіктері
• Ауыл шаруашылық коммуналары
• Ауыл шаруашылық артельдері

Қазақстандағы алғашқы колхоздар

Қазақстанда коллективтік шаруашылықтар Кеңес үкіметінің алғашқы жылдарында -ақ пайда болды.

• 1917 жылдың аяғында 1918 жылдың басында Орал облысы(қазіргі Батыс Қазақстан облысы) Орда кентінде жергілікті халықтың инициативасымен тұңғыш ауыл шаруашылық артелі құрылды.
• 1918 жылы Ақтөбе облысының Мәртөк ауданында "Дала" атты тұңғыш коммуна құрылды.
• 1919 жылы Астрахан өлкесінің қазақтар тұратын бөлігінде жерді бірлесіп өңдеу серіктіктері құрылды.

Алғашқы құрылған колхоздар өте ұсақ болды, әр колхозға орта есеппен 11 щаруашылықтан, ал егіс көлемі 42 га-дан келді. Қазақстан колхоздары КОКП ОК-інің 1982 жылғы пленумында қабылданған "Азық-түлік программасын" жүзеге асыруға ат салысты.

Колхоз жарғысы

• 1935 жылы колхозшылардың Бүкілодақтық 2-съезінде ауыл шаруашылық артелінің Үлгі Уставы қабылданды.
• 1969 жылы колхозшылардың Бүкілодақтық 3-съезінде ауыл шаруашылық артелінің Үлгі Уставы қабылданды.

Тағы қараңыз

• Ауыл шаруашылығын ұжымдастыру
• Соғыстан кейінгі жылдардағы Қазақстанның ауыл шаруашылығы (1946-1960)