Комиссаржевская Вера Федоровна
Комиссаржевская Вера Федоровна – орыс актрисасы. Әнші қыз 1864 жылы 8 қарашада Петербург қаласында дүниеге келген. Әнші Ф.П. Комиссаржевскийдің қызы. В.Н. Довыдовтан сахналық өнер бойынша сабақ алды. 1888-89 жылы Петербургтің әуесқойлар сахнасында, ал 1890-91 ж. Москваның Өнер және әдебиет қоғамы спектакльдерінде (Л.Н. Толстойдың “Ағарту жемісінде” Бетсидіңролін т.б.) ойнады. Новочеркасск және Вильнода Н.Н. Синельников пен К.Н. Незлобиннің труппаларында қызмет етті. Ол кезінде ән аралас водепль мен комедияларда үздік өнер көрсетті. Л.Н. Антроповтың, Г. Зудерманның (Рози - “Көбелектер соғысында”), А.Н Островскийдің (Лариса – “Жасаусыз қалыңдықта”),т.б. пьесаларында актрисаның драм. таланты бар қырынан ашылды. 1896 ж. Петербургтің Александрин театрына арнайы шақыртылады. Ол патшалық театрдың керітартпалық бағытына қарамастан өз заманындағы алдыңғы қатарлы ой-пікірлердің жалынды жаршысы болды. Оның асқақ арманды мұрат тұтқан,отты күреске толы өнері революцияға дейінгі халықтың көңіл-күйін бейнеледі. 1896 ж. А.П. Чеховтың “Шағала” пьесасын Нина Заречнаяның ролін орындады. Бұл Комиссаржевскаяның артистік творчествосының даму жолында ғана емес, бүкіл орыс театрының тарихында кезеңдік мәні бар оқиғаға айналды. Актриса ойыны драм. тереңдігімен, нәзік сезім бояуларымен ерекшеленді. А.П. Чехов кезінде оның өнерінен сахналық көркем тәсілдердің соны түрлерімен қаруланған үлкен суреткерді байқады. Көбіне жеңіл, ой-мазмұнсыз пьесаларда ойнауға мәжбүр болған Комиссаржевская 1902 ж. Александрин театрынан қол үзді. Провинцияда өткізген екі жылдық гастрольдік сапардан кейін, 1904 ж. Петербургте өз театрын ашты. Ол мұнда м. Горький пьесалары (Варвара Михайловна - “Сая-бақшыларда”, Лиза – “Күннен туғандарда”) мен Г. Ибсеннің драмаларында (Нора - “Қуыршақ үйде”) зор шабытпен ойнады; сахналық өнері арқылы озық ойлы адамдарды дәріптеп, пасық бурж. моральды өткірсынға алды. Комиссаржевская демокр. интеллигенцияның сүйіктә актрисасына айналды. Концерттер ұйымдастырып (Горькийдің “Дауылпаз туралы жыры” мен “сұңқар туралы жырын” т.б. өзі тақпақтап оқыды), оған түскен қаржыны студенттер қозғалысы мен рев. үйірмелердің қажетіне жұмсады. К. 1906-07 ж. В.Э.Мейерхольдпен творчестволық бірлікте болып, шартты символистік театр саласында эксперименттік ізденістер жүргізді. Бірақ, екеуінің – актриса мен режиссердің көзқарастары үйлеспеді. В.Э. Мейерхольдтан қол үзген соң К. гастрольдік сапарда болып, алдымен Солт. Американы (1908), одан кейін Ресей қалаларын (1908-10) аралады. Гастролі табысты болса да, оның өмірінде секемшіл, сергелдең кез туды. Өз дәуіріндегі театр жағдайына қанағаттанбады. Актриса сахнадан қол үзуге бел байлап, бұдан былайғы өмірін мектеп-студия арқылы жаңа театр ұйымдастыруға, жас буын актерлерді тәрбиелеу ісіне арнамақшы болды. Бірақ, ойын іске асыра алмады. Гастрольдік сапармен Ташкентте жүрген кезінде шешекпен ауырып қайтыс болды. Актрисаның інісі Федор Федорович Комиссаржевский де режиссер, театр теоретигі, педагог болған. 1959 ж. Ленинградтың драма театрына В.Ф. Комиссаржевскаяның есімі берілді. Ол 1910 жылы 23 ақпанда Ташкент қаласында дүние салды.
Дереккөздер
өңдеуҚазақ энцеклопедиясы