Конго (өзен)
Басқа мағыналар үшін Конго деген бетті қараңыз.Конго (Заи́р, Луалаба) — Орталық Африкадағы өзен. Негізгі бөлігі Конго Демократиялық Республикасынан ағып өтеді (оның Конго Республикасы және Ангола шекарасынан аз бөлігі өтеді). Африкада ұзындығы жөнінен екінші орында, әлемдегі суы жөнінен Амазонка өзенінен кейін екінші орынды алады. Жоғарғы ағысы (Кисангани қаласынан жоғары) Луалаба деп аталады. Экватор сызығын екі рет кесіп өтетін жалғыз ірі өзен. Салалары: Ридольфа Танганьика
| Конго | |
|---|---|
 Конго өзені | |
| Сипаттамасы | |
| Ұзындығы | 4700 км |
| Су алабының ауданы |
4 014 500 км² |
| Су алабы | Атлант мұхиты |
| Су шығыны | 41 800 м³/с |
| Бастауы | |
| • Биіктігі | 1590 м |
| • Координаттары | 11°46′15″ о. е. 26°30′45″ ш. б. / 11.771028° о. е. 26.512722° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Сағасы | Атлант мұхиты |
| • Биіктігі | 0 м |
| • Координаттары | 6°04′31″ о. е. 12°26′29″ ш. б. / 6.075352° о. е. 12.44133° ш. б. (G) (O) (Я)Координаттар: 6°04′31″ о. е. 12°26′29″ ш. б. / 6.075352° о. е. 12.44133° ш. б. (G) (O) (Я) |
| Еңістігі | 0,36 м/км |
| Орналасуы | |
 Конго бассейні | |
| Ел | Конго Демократиялық Республикасы, Конго Республикасы, Ангола |
| Ортаққордағы санаты: Конго | |
Географиясы
өңдеуСу алабының ауданы — 4 014 500[1] км². Конго ұзындығы — Чамбези бастауынан бастап 4700 км, Луалаба бастауынан бастап 4374 км құрайды. Луалаба Конго Демократиялық Республикасының оңтүстік шығысынан бастау алады. Конго өзенінің бастауы Замбияның солтүстік-шығысында, Луалаба өзені деп аталатын кішігірім өзеннен басталады. Луалаба өзені оңтүстікке қарай ағып, кейіннен Конго өзені болып аталады. Өзеннің ағысы батысқа қарай бұрылады және терең, кең алқаптан өтеді. Конго өзені экваторды екі рет кесіп өтеді, бұл оның ерекше географиялық ерекшелігі саналады.
Өзен бойында бірнеше сарқырама және тар тар аңғарлар бар. Ең әйгілісі - Ливингстон сарқырамасы. Өзеннің батыс бөлігінде, Атлант мұхитына құяр алдында, кең эстуарийі (сағасы) бар.
Гидрологиясы
өңдеуКонго өзені әлемдегі ең сулы өзендердің бірі, оның су ағыны Амазонка өзенінен кейін екінші орында.
Өзеннің су деңгейі маусымдық өзгерістерге ұшырайды, жаңбырлы маусымда су деңгейі көтеріледі. Суының қоңыр түсі болады, бұл оның топырақ эрозиясына байланысты.
1903–1983 жылдардағы Киншаса аумағындағы өзеннің орташа айлық су шығыны (м³/с)[2]:
Дереккөздер
өңдеуСыртқы сілтемелер
өңдеу- Bibliography on Water Resources and International Law Peace Palace Library
- Map of the Congo River basin at Water Resources eAtlas Мұрағатталған 13 тамыздың 2012 жылы.
- Interesting pictures and details to see Мұрағатталған 28 тамыздың 2014 жылы.
- The Congo Project, American Museum of Natural History (AMNH)