Кубизм

Куби́зм (фр. Cubisme)-Францияда ХХ ғасырдың алғашқы жартысында пайда болған,модернизмге бағыт алған,әсіресе суретте ерекше орын тапқан бейнелеу өнері.

Ерекшелігі

Сурет нәрселерін ерекшелінген шартты геометриялы фигураларды қолдану арқылы стереометриялы қарапайымдылыққа бөлу,шытынауын көрсету. Кубизм суреттерінде басқа бейнелеу ағымдарындағыдай ашық түсті,қанық бояу қоданылмайды,солғын қоңырқай,көк-жасыл түстер қолданылады.

Пайда болу тарихы

Ағылшын өнертапқышы Эрнст Гомбрих француз суретшісі Поль Сезан туындыларыннан әсер алады,яғни оның «Бельвюден қарағандағы Сент-Вектуар тауының көрінісі » «Прованстағы таулар » секілді туындылары және Пабло Пикассо хатына жазған жауаптары кубизмнің пайда болуына алып келеді. Пабло Пикассоға хатында Сезанн жас суретшіге нәрселерді,нәрсе табиғатын қарапайы фигуралардың жиынтығы жүйесінде елестетсін деп жазылған.Ол негізгі фигураларды суреттің бастамасы ретінде есте тұрсын дегенді білдіретін,алайда Пабло Пикассо мен оның достары кеңесті сөзбе-сөз қабылдаған болатын. Кубизмнің пайда болуын 1906-1907 жылдармен және Пабло Пикассо мен Жорж Брактың шығармашылықтарымен байланыстырады.«Кубизм» термині 1908 жылы,өнертанушы Луи Восельдің Брактың жаңа туындыларын «Текше ғажайыбы» дегеннен соң пайда болды. (фр. bizarreries cubiques). 1912 жылдан бастап кубизм бағытында жаңа "бұтақ" пайда бола бастады,оны өнер сыншылары «синтетикалық кубизм» деп атады.Кубизмнің негізгі мақсаттары мен қағидаларын сипаттау қиын.Оның живописьте әр түрлі эстетикалық ұғымдарды білдіретін 3 кезеңін ажыратуға болады:сезандық (1907—1909), аналитикалық(1909—1912) и синтетикалық (1913—1914).

Ауқымды жетістіктері

ХХ ғасырдың алғашқы жартысындағы ең әйгілі текшелі шығармашылықтар Пабло Пикассоның «Авиньондық қыздар», «Гитара» мен Хуан Грис, Фернан Леже, Марсель Дюшанның жұмыстары,Александра Архипенконың мүсіндері және басқалары болды.Кубизм Франциядан тыс жерде де дами бастады,әсіресе Чехословакияда.

Көрме

• 
  Хуан Грис "Дәмханадағы жігіт" 1914
• 
  Л. Попова.Философ портреті. 1915
• 
  Б. Кубишта. Пьеро. 1911

Дереккөздер

Гомбрих Эрнст. История искусства. - М., 1995.

Михаил Лифшиц, Эд Рейнгардт "От кубизма к абстракции" Крючкова В. А. Кубизм. Орфизм. Пуризм. — М.: ОЛМА-Пресс. — 2000. Cottington D. Kubismus. — Hatje Cantz, Ostfildern-Ruit. — 2002. ISBN 3-7757-1151-1 Düchting H. Die Kunst und der Kubismus. — Belser, Stuttgart. — 2007. ISBN 978-3-7630-2477-