Күміс нитраты (I)

Күміс нитраты немесе Ляпис - түссіз, мөлдір кристалды зат. Формуласы: AgNO₃.

Күміс нитраты (I)

Қасиеттері

Тығыздығы — 4,352 г/см³. Балқу температурасы — 209,7 °C. 300 °C-тан астам температурада ыдырайды. Метил спиртінде еруі — 3,6 г/100 г; этил спиртінде — 2,12 г/100 г; ацетонда — 0,44 г/100 г; пиридинде — 33,6 г/100 г (20 °C).

Алынуы:

${\mathsf {Ag+2HNO_{3}\rightarrow AgNO_{3}+NO_{2}{\uparrow }+H_{2}O}}$

Күміс нитраты (I) тұз қышқылының реактивы болып саналады:

${\mathsf {HCl+AgNO_{3}\rightarrow AgCl{\downarrow }+HNO_{3}}}$

${\mathsf {NaCl+AgNO_{3}\rightarrow AgCl{\downarrow }+NaNO_{3}}}$

Қыздырғанда күміс металы түзеледі:

$~{\mathsf {2AgNO_{3}\ {\xrightarrow {350^{o}C}}\ 2Ag+2NO_{2}+O_{2}}}$

Емдік қасиеті

Күміс нитратының (ляпистің) адам терісінде қалдыратын іздер.

Кілегей қабығы қабынғанда, жалақ, ойық жара пайда болғанда, бленнорея ауруы кезінде май түріндегі ляписті теріге жағады. Ляпистің 2%-дық ерітіндісін соз ауруынан алдын-ала сақтандыру үшін сәбидің көзіне тамызады. Тыныс органдарының кілегей қабығы қабынғанда антисептикалық және қабынуға қарсы дәрі ретінде ляпистің ақуызды препараты (протаргол), ал іріңді жараны, қуықты жууға каллоидты препаратын (колларгол) қолданады.