Күнбағыс дәні

Күнбағыс пістесі — біржылдық күнбағыс дәні (Helianthus annuus). Ең алдымен күнбағыс майын шығару үшін қолданылады және содан тағам пісіруге, техникалық мұқтаждықта қолданылады. Күнбағыс майын сутектендіру арқылы саломасты алады. Майды сонымен қатар лак және бояу жасау өндірісінде қолданады Біржылдық күнбағысты іс жүзінде барлық әлем өсіреді. Әлемдегі күнбағыс дәнін шығарудағы ірі өндірушілер: Украина, Ресей және Аргентина мемлекеттерінде. Украинадағы күнбағыс өндірушілердің көлемі 2013 жылы 11,05 млн тоннаны құраған, ал Ресейде 10,53 млн тонна.

Күнбағыс дәні

Құрамы

100 грамм мөлшерінде қуырылмаған пістелер 130 % пайызға адамның тәулікке керекті витамин E қамтамасыз етеді. Е витаминіне күнбағыс ерекше бай, 70 % пайызға B5 витаминіне, 40 % B6 витаминіне,35 % — B3 витаминіне ,39 % — ақуызға, 44 % — жасұныққа, 115 % —фосфорға ,113 % —селенге,92 % —мысқа,35 % —мырышқа,32 % — магнийге,24 % —калииге,21 % — темірге қамтамасыз етіп отырады. Бұл тағам улкен 580 ккал, себебі жартысына дерлік құнарлы заттар майлардан тұрады. Қуырылған пістелер немесе дәндер бойында пайдалы заттар піспегенге қарағанда әлдеқайда аз. Дәннің түсі, хош иісі және жегенен кейінгі дәмі тікелей қуырылуына және тұз қосылуына байланысты.

Әзірлеу

Күнбағысқа уақытылы күтіммен қараса өз түсімін қыркүйек айларында бере бастайды. Ол уақытта максимальды жақсы ауа райы болады. Сонда пістені сапалы әлі күйгеліктікке түспей міселе астында қалмай тез жинап ала аласыз. Егін жинау шамамен біржарым айды алады. Егістіктен алынған күнбағарды токқа жеткізеді де арнайы орындарға қояды. Ол жерлерде тек екі жақта орналасқан қабырғалы қоймалар болады және қабырғалар дұрыс ауа айналымын жүзеге асырып отырады. Токтарда барлық өнім лабараториядан өтеді, яғни ылғалдылығын, сортын, қышқылдық санына анализ жасайды. Ылғалдылығы төмен болған сайын пістелер жақсы тазарған және өз дәмін ұзаққа сақтай алады деп саналады. Қоймаларда қуыруды күткенде пістелерді қатар бойынша барлық аумаққа орналастырады. Әр қатарда ауа өтә процессі қарастырылған. Жоғарытехнологиялық конвенционды пештер пістелерді барлық жағынан ыстық ауамен өңдеуден өткізеді. Дайын өнім автоматталған қапталуға өткізеді, ол жерде пістелер қаптамаларға бөлініп салынады.

Қолданылуы

Әдетте тағамға улкен күнбағыс дәндері қолданылады. Пістелерді қауыздан айыру керек («щёлкать», «грызть»): онда пісте ауызға салынып бөлініп, түкіріліп тасталынады, ал желінетіні ауызда қалады, шайналып, жұтылады. Көп елдерде пістелерді «стадион тағамы» деп қабылдап, стадионға кірерде жанкүйерлерге сатылады, олар матчтың барысында пісте шағып отырады. Шамадан тыс шекілдеуікті шағу тіс эмалінің бұзылуына әкеліп соғуы мүмкін. Аз таралғаны пістені немесе дәнді салаттарға қосуға болады. Ұнтақталған дәндер Шығыс тағамдарының халва, козинак негізі ретінде жүреді.

Өсімдік майы

Шекілдеуікті тазарті үшін арнайы дәнтазалағыш машиналар қолданылады. Сарымай заводтарында тазартылған дәннен күнбақыс майын сығып алады.Күнбағыстың қалған шроты жануарға тағам ретінде қалады. Натуральді майлар көп қанықпаған май қышқылдарына бай (шамамен 68 % линол қышқылынан тұрады)

Сілтемелер

1. Sunflower seed | Russian Federation, Ukraine | Production Quantity | 2013.
2. Nutrition Facts and Analysis for Seeds, sunflower seed kernels, dry roasted, without salt Мұрағатталған 20 ақпанның 2017 жылы.
3. Show Foods
4. "%20Здоровое%20Питание,%20Диеты%20и%20всё%20для%20Похудения Семечки: вред и польза " Здоровое Питание, Диеты и всё для Похудения(қолжетпейтін сілтеме)