Күштің нүктеге қатысты моменті

Күштің нүктеге қатысты моменті деп күш модулінің сол нүктеге қатысты алынған иін көбейтіндісін айтады.[1]

Белгіленүі өңдеу

 
AOB - ұш бұрыштын орнына

m0 = m0 (F) = M

1) m0 - О нүктесіне келтіріледі;

2) m0 - ОАВ үшбұрышы жазықтығына перпендикуляр;

3) m0 векторының ұшынан қарағанда күш денені О нүктесіне қатысты сағат тілінің бағытына қарама-қарсы бұруға тырысады.

Егер күш түсірілген нүктенің координаталары және күштің координаталық өстерге проекциялары белгілі болса, онда күштің нүктеге қатысты моментін төмендегі формуламен анықтауға болады.[2]

 

Күш моментінің модулі өңдеу

О центріне қатысты күш моменті деп О центріне келтірілген, r және F векторларынан түзілген жазықтыққа оң винт ережесі бойынша перпендикуляр бағытталған векторды айтады. [3]

 

Күштің оське қатысты моменті өңдеу

 

Есеп шығарғанда күштің иінін бірден анықтау мүмкін болмаған жағдайда күшті параллелограмм ережесіне сәйкес екі күшке жіктеп алған да ыңғайлы. Мысалы, суретте В нүктеге келтірілген күші горизонталь және вертикаль бағытталған екі күшке жіктелген.Сонда берілген күштің О нүктесіне қатысты моменті:[4]

M0(F) = M0(F') +M0(F")*OA - F"*OC

Күштің оське қатысты моментін анықтау ережесі өңдеу

 
Оң бұрғы ережесі

1.Берілген оське перпендикуляр болатын кез-келген жазықтыққа күшті проекциялайды

2.Осьтің жазықтықпен қиылысу нүктесінен күш проекциясы сызығына дейінгі ең қысқа ара қашықтықты анықтайды (күштің оське қатысты иіні h) 3.Күш моменті модулін төмендегі формуламен анықтайды

Mz = rFxy

4. Оң бұрғы ережесі бойынша момент таңбасын анықтайды.[5]

Күштің оське қатысты моменті нөлге тең, егер

  • күш оське параллель (бұл жағдайда оське перпендикуляр жазықтыққа күш проекциясы нөлге тең: Fxy = 0);
  • күштің әсер ету сызығы осьті қиып өтеді (бұл жағдайда оське перпендикуляр жазықтыққа күш проекциясының сызығы да осьті қиып өтеді, сондықтан осы проекцияның иіні: r = 0).

Екі жағдайды біріктіріп айтсақ: егер күш пен ось бір жазықтықта жатса, онда күштің оське қатысты моменті нөлге тең

Дереккөздер өңдеу

  1. Рахимбекова З.М. Материалдар механикасы терминдерінің ағылшынша-орысша-қазақша түсіндірме сөздігі ISBN 9965-769-67-2
  2. Нұғыман А. М. Теориялық механика негіздері. – Алматы, 2005. - 275 б.
  3. Түсіпов А. Инженерлік механика. Оқулық. Алматы, 2009 – 320б.
  4. Шестакова Е.Б., Муслиманова Г. Е., Абдеев Б. М. Материалдар кедергісі: кредиттік жүйе бойынша оқитын техникалық мамндықтардың студенттеріне өз бетімен істейтін жұмыстарға арналған әдістемелік нұсқаулар мен тапсырмалар – Өскемен: ШҚМТУ, 2008. - 49 б.
  5. Шестакова Е.Б., Муслиманова Г. Е. Кредиттік жүйе бойынша оқитын техникалық мамандықтардың студенттеріне арналған әдістемелік нұсқау. 2 бөлім – Өскемен: ШҚМТУ, 2008. - 74 б.