Кәдімгі шашырақты

Кәдімгі шашырақты
	;
Ғылыми топтастыруы
Дүниесі:	Өсімдіктер;
Бөлімі:	Гүлді өсімдіктер;
Табы:	Қос жарнақтылар;
(unranked)	Asterids;
Сабы:	Asterales;
Тұқымдасы:	Asteraceae;
Кіші тұқымдасы:	Cichorioideae;
Тайпасы:	Cichorieae;
Кіші тайпасы:	Cichoriinae;
Тегі:	Cichorium;
Түрі:	C. intybus;
Екі-есімді атауы
	Cichorium intybus; Карл Линней
Синонимдері
	Cichorium balearicum Porta; Cichorium byzantinum Clementi; Cichorium caeruleum Gilib.; Cichorium cicorea Dumort.; Cichorium commune Pall.; Cichorium cosnia Buch.-Ham.; Cichorium divaricatum Heldr. ex Nyman; Cichorium glabratum C.Presl; Cichorium glaucum Hoffmanns. & Link; Cichorium hirsutum Gren.; Cichorium illyricum borb.; Cichorium officinale Gueldenst. ex Ledeb.; Cichorium perenne Stokes; Cichorium rigidum Salisb.; Cichorium sylvestre Garsault ; Cichorium sylvestre (Tourn.) Lam.;

Кәдімгі шашырақты (лат. Cichorium intybus) – астралылар тұқымдасының шашыратқы тегіне жататын көпжылдық шөптесін өсімдік. Қазақстанда барлық облыстардағы шалғынды жерлерде, жолдардың жиегінде, тоғайларда, ашық алаңдар мен егістік жерлерде өседі.

Сипаттамасы

Биіктігі 20 — 150 см-дей, тамыры жуан, тік өсетін сабағының сыртын сиректеу түк басқан. Сабақ түбіндегі топталып өсетін жапырақтарының пішіні сопақша, шеттері ойық. Сабақ бойындағы жапырақтары отырмалы, жіңішке, жиектері бүтін болады. Гүлдері қос жынысты, жапырақ қолтығынан жетіледі. Гүлшоғыры — себет. Күлтесі көгілдір, көк, ақшыл түсті, алдымен бірігіп бес тісті қуыс гүл құрайды да, гүлдеген кезде ұзынынан жарылып тілше гүлдерге айналады. Маусым — қыркүйек айларында гүлдеп, шілде — қазанда жеміс салады. Жемісі — қысқа айдары бар, 3 — 5 қырлы, ұш жағы созылған тұқымша. Бұл өсімдіктің барлық органында сүт-шырын болады, тамырында полисахарид — инулин (қант диабетімен ауырғандарға қант пен крахмалдың орнына береді) және интибин (ащы гликозид) бар. Жас жапырақтарын салатқа қосады, балды өсімдіктер, жайылымда төрт түлік мал сүйсініп жейді.

Flower of common chicory (Cichorium intybus)

Кәдімгі шашырақты

Сипаттамасы

Дереккөздер