Көктем сарықас (Phylloscopus trochilu) - жоны - сұрғылттау қоңырқай, бауыры - сарғыштау ақ шағын денелі сарықас. Көктем сарықасқа өте ұқсас саяшыл сарықастан айырмашылығы - тек қана аяғының ақшылдығы және дауысының нәзік <<фьюить>> деген қысқа ысқырықты дыбыс шығаруы. Еуропалық сайрағыш құстардың жақсы білгірлерінің бірі А.Н. Промптовтың дәлелдеуі бойынша көктем сарықастың әуенін <<твит-твит-твит-твит, тью-тью-тью-тью виу-вьи-вьи-вьи-льи-фью-тью-тью>> деген ретте беруге болатын үндер құбылысын түзетін таза, жағымды ысқырықтар жиынтығынан тұрады. Сонымен бірге <<виу>> буынынан кейін дыбыстар күшейе түсіп, бұдан соң біртіндеп тыңа қалады (Промптов. Птицы в природе, 1949). Қазақстанда кездесетін ұшып бара жатқан көктем сарықастардың (мұнда бұл түрдің ұялары әлі табылған жоқ) аталықты онша дыбыстап сайрамайды, дауысы асығып бара жатқандай күбірлеп естіледі. Ұялау үлескілеріндегі әуені қатты, қонымды, ерекше көмейлік дыбыспен орындалады. Сайрап отрыған құс басын жоғары көтереді де, әлсін-әлсін жан-жаққа бұрып, құс әр түрлі жерде, әр түрлі дауыс үнділігінде орындағандай әсер туғызады. Көктемгі ұшып өту сәуірде болады, көктем сарықастар Қазақстанның батыс жарты бөлігінің үстінен әсіресе көбірек ұшып өтеді. Жеке бөлінгендері ғана орталық және шығыс өңірлерде кездеседі. Қазақстаннан көктем сарықастарының ұяларын таба алмадық, дегенмен Қостанайға таяу Аманқарағай шоқ тоғайда, сондай-ақ Алексеевкаға жақын Астананың солтүстігін ала ұшып жүрген балапандардың кездесуі туралы дерек бар. Күзгі ұшып өту тамызда басталып та кетеді және бүкіл қыркүйек бойы созылады. Кешіккендері қазанның 17-сі және тіпті қарашаның 3-інде Жайық аңғарында кездескен.

Дереккөздер

Құстар А. Ф. Ковшарь, В. А. Ковшарь.