Көмірсутектердің селдірлену ореолы

Көмірсутектердің селдірлену ореолы. Мұнай немесе газ жатындарынан бөлінген сұйық немесе газ түріндегі (көбінесе газ түріндегі) көмірсутектермен, иә болмаса көмірсутектердің өздерін кіріктірген ортаға тигізген физикалық-химиялық және биохимиялық әсері салдарынан пайда болған қосындылармен қаныққан таужыныстармен, әйтпесе сол таужыныстардағы сулармен (кейде кенорынның беткі жазықтығымен орайлас атмосфералық ауамен) сипатталатын, сөйтіп кенорын айнасынан көрініс беретін арнаулы белдем. Мұндай белдемдер кенорынның қалыптасу сатысында да, оның бұзылу сатысында да етек алуы ықтимал.

Кіріктіруші таужыныстардың өтімділік сипатынан туындайтын өзіндік пішіні жағынан көмірсутектердің селдірлену ореолы көлемдік, аудандық және созылмалы ореолдар болып үш, ал өздерін қалыптастыратын процестердің сипатына орай да олар диффузиялық, сүзбелі және инсүзбелі ореолдар болып үш түрге бөлінеді. Диффузиялық ореолдар көбінесе газ кенорындарына тән; сүзбелену ореолдары мұнай мен газ жатындары аумағынан әртүрлі бұзылыстар бойымен тік бағытта жоғары қарай жылыстауы салдарынан қалыптасады; инсүзбелі ореолдар әдетте диффузиялық ореолдар есебінен қалыптасады, бұл процеске жауапты таужыныстар қимасының өнімді бөлігі және оны көмкеретін таужыныстар арқылы жылжыған су массалары болып табылады.

Көмірсутектердің селдірлену ореолы мұнай және газ кенорындарын іздеудің тікелей геохимиялық әдістерін қолдану барысындағы нақтылы зерттеу нысаны болып табылады (газдық, таушайырлық, микробиологиялық, радиометрлік түсірулер). Сөз болып отырған ореолдардың ауқымы оларды қалыптастырған кенорындардың ауқымынан әлдеқайда қомақты болып келеді, бұл ореолдар (әсіресе сүзбелену ореолдары) тік бағытта жер бетіне шейін көтерілуі ықтимал.