Көпэтникалы мемлекет

Көпэтникалы мемлекет (полиэтникалы мемлекет) - аумағында әртүрлі этностар - ұлыстар, ұлттық және этникалық, этнографиялық топ өкілдері қоныстанған мемлекет.

Тарихи тұрғыда көпэтникалы мемлекеттер мемлекеттік ұйысу, ұлт қалыптасуынан және ұлттық қозғалыстардың дамуынан бұрын басталған жерлерде пайда болды (Шығыс Еуропа, Ресей, Азияның бірқатар аймақтары). Көпэтникалы мемлекеттердің қалыптасуы, сондай-ақ көп жағдайда отарлық экспансиялар нәтижесінде де болды, оның шеңберінде көптеген этностар, әртүрлі мемлекеттердің шекараларымен бөлшектеніп қалды. Көпэтникалы мемлекеттер, сонымен қатар, қарқынды қоңыс аудару (мыс., АҚШ) нәтижесінде де орнады. Әлемде көпэтникалы мемлекеттер өте көп. Олардың ішінде, Үндістан, Индонезия, Ресей, Қытай, Нигерия, Иран, Пәкістан, Въетнам, Малайзия, Қазақстан және т.б. бар. Бұрындары аса ірі көпэтникалы мемлекеттер Австрия-Венгрия, КСРО, бұрынғы Югославия, бұрынғы отарлы империялар болды. Бүгінгі күні ТМД шеңберіңдегі елдердің ішінде анағұрлым көпэтникалылары: Ресей, Қазақстан, Грузия, Қырғызстан, Әзірбайжан, Тәжікстан, Өзбекстан. Көпэтникалы мемлекеттердің көп бөлігі унитарлы, (Қытай, Иран, Қазақстан, т.б.), енді бір бөлігі - федеративті (Ресей, Үндістан, Индонезия, Нигерия және т.б.). Көпэтникалылық - мемлекеттің әлсіздігін білдірмейді, дегенмен қосымша мәселелер, қолайсыздықтар туғызуы мүмкін. Ол үшін "қоғамдық келісім" орнатып, билік орындарында арнайы тетіктер қарастырып, этникааралық мониторинг жүргізіліп отыруы шарт. Осы мәселенің шешімін қарастырған Қазақстан Республикасында Президент жанындағы бірден-бір кеңесші - жиналыс органы Қазақстан Халықтары Ассамблеясы 1995 жылдан бері жұмыс істейді. Қазақстан Республикасының Парламетінде осы Ассамблея мүшелерінде 9 орын берілді.^{Саяси түсіндірме сөздік}