Көп негізді қышқылдар

Көп негізді қышқылдар – құрамында металл атомдарына ауыса алатын екі және одан көп сутек атомдары бар қышқылдар. Оларды анорганик. және органик. деп аталатын екі үлкен топқа бөлуге болады. Анорганик. К. н. қ. қышқылдық-негіздік реакциялар кезінде металл атомдарына ауыса алатын қышқылдардың құрамындағы сутек атомдарының санына қарай екі негізді (мыс., күкірт қышқылы H2SO4, көмір қышқылы H2СO3), үш негізді (фосфор қышқылы H3PO4), төрт негізді (пирофосфор қышқылы H4P2O7), бес негізді (ортоиод қышқылы H5ІO6), алты негізді (ортотеллур қышқылы H6TeO6), т.б. деп бөледі. Органик. К. н. қ-ды да қышқылдық-негіздік реакция кезінде металл атомдарына немесе басқа да орын басушыларға ауыса алатын сутек атомдары бар карбоксил топтарының – СООН санына қарай екі негізді (мыс., қымыздық қышқылы HOOC – COOH, малон қышқылы НООС – СН2 – СООН), көп негізді (мыс., төрт негізді этилендиаминтетрасірке қышқылы (HOOCCH2)2NC2H4N(CH2COOH)2) деп бөлуге болады. Олардың ішіндегі әзірге көбірек зерттелгені – екі негізді қышқылдар. Көп негізді қышқылдардың құрамындағы сутек атомдары (иондары) металдарға толық ауыспаған жағдайда қышқыл тұздар түзіледі. Мыс., NaH2PO4 – натрий дигидрофосфаты, Na2HPO4 – натрий гидрофосфаты, т.с.с. Күкірт қышқылы (H2SO4) мен фосфор қышқылы (H3PO4) млн. тонналап өндіріледі. К. н. қ-дың тұздары өнеркәсіп пен техникада кеңінен қолданылады.