Көтергіш құралым

Көтергіш құралым – ғимараттар мен құрылыстардың беріктігін әрі орнықтылығын қамтамасыз ететін және салмақ әсерлерін қабылдайтын негізгі құрылымдық элемент (арқалық, ферма, жақтау, арка, күмбез, қабырға, т.б.). К. қ. сыртқы мех. әсерлерге қоса өзінің салмағын да табанына түсіреді. К. қ. өзінің үстінен түскен күштің қысу әсерлерін қабылдайтын тік құралымды (қабырға, тіреуіш, баған, т.б.) және ию мен созу әсерлеріне арналған көлденең құралымды (панель, арқалық, шатырлық фермалар, т.б.) болып екіге ажыратылады. Геом. пішіні бойынша К. қ. сызықтық (баған, арқалық, т.б.), жазық (панель, тақта, төсем, ферма) және кеңістіктік (күмбез, қабықша, кеңістіктік блоктар) болып та бөлінеді. К. қ. бетоннан, темір-бетоннан, табиғи не жасанды тастардан, кірпіштен, болаттан және ағаштан жасалады. К. қ-дар тікелей құрылыс алаңында (мыс., кірпіш қабырға, тұтас темір-бетонды құралымдар) немесе з-тта дайындалған элементтерден (ірі панельдер мен блоктардан, қаңқадан, фермалардан, т.б.) құрастырылады. Ғимараттардың (үйлердің) К. қ-ына қабырға, іргетас, арқалықтар, аралық қабырғалар, шатырлық фермалар, т.б. жатады.