Лайнус Карл Полинг
Лайнус Карл Полинг (Linus Carl Pauling) (1901 жылы 28 ақпанда АҚШ-тың Орегон штатының Портленд қаласы-1994) - белгілі америкалық химик, кристаллограф және екі мәрте Нобель сыйлығының иегері болған.
| Linus Pauling | |
|---|---|
 Linus Pauling in 1954 | |
| Туған күні, жері |
ақпанның 28 Lake Oswego, Oregon, USA |
| Қайтыс болған күні, жері |
1994 ж. тамыздың 19 (93 жаста) Big Sur, California, USA |
| Тұратын жері | United States |
| Ұлты | American |
| Зерттеу салалары |
Quantum chemistry Biochemistry |
| Интитуттары |
Faculty member: Caltech, 1927-63 UCSD, 1967-69 Stanford, 1969-75 Fellow:Center for the Study of Democratic Institutions, 1963-67 |
| Alma mater |
Oregon Agricultural College Caltech |
| Докторлық жетекшісі | Roscoe G. Dickinson |
| Other academic advisors |
Arnold Sommerfeld Erwin Schrödinger Niels Bohr |
| Докторлық студенттері |
Jerry Donohue Martin Karplus Matthew Meselson Edgar Bright Wilson William Lipscomb |
| Еңбегі үшін әйгілі |
Elucidating the nature of chemical bonds and the structures of molecules Advocating nuclear disarmament |
| Негізгі марапаттары |
Nobel Prize in Chemistry (1954) Nobel Peace Prize (1962) Lenin Peace Prize (1968-1969) |
|
Notes The only person to win two unshared Nobel Prizes | |
Лайнус Полингтің ең басты ғылыми жетістігі – оның XX ғасырдың 20-30 жылдарында жасаған химиялық байланыс туралы ілімі. Бұл тақырыпты ол өзінің 1939 жылы алғаш рет жарыққа шыққан“The Nature of Chemical Bond and the Structure of Molecules and Crystals” (Химиялық байланыстың табиғаты және молекула мен кристалдардың құрылымы) атты кітабында толығымен қарастырды. Кітап бірнеше қайтара шығарылып, көптеген тілдерге аударылды. Полингтің химиялық байланыстың табиғаты жайлы түсініктері ескіріп бара жатса да оның құрылымдық химияны оқытуға қосқан үлесі өте зор, осы ілімнің негізінде қазіргі кезде де көптеген жаңа зерттеулер мен жаңалықтар ашылуда. Кітапта алғаш рет Полинг құрастырған гибридтену теориясы жазылған. Полинг ақуыз молекулаларының құрылымын зерттеу бағытында көп жұмыстар жасады, ал 1954 жылы ол «Химиялық байланыстың табиғатын зерттеу және оны күрделі молекулаларды түсіндіруде қолдану» үшін химия бойынша Нобель сыйлығын алды.
1961 жылы Полинг және оның жұбайы Осло қаласында ядролық қарудың таралуына қарсы конференция ұйымдастырды. Л. Полинг ядролық cынақтарды тоқтату жайлы келісім-шарт жобасын жасады. Бұл жобаның негізінде 1963 жылы АҚШ, КСРО және Ұлыбритания қол қойған ядролық сынақтарға тыйым салу туралы келісімшарт жасалды. Бұл бітімгершілігіне байланысты 1963 жылы Лайнус Полинг әлемдік Нобель сыйлығымен марапатталды. XX ғасырдың 60 жылдарының соңында Полинг С дәруменінің биологиялық әсерін белсенді түрде зерттей бастады. Ол аскорбин қышқылын үлкен мөлшерде қолдану арқылы вирустық «суық тию» ауруларының алдын алу теориясын қалыптастырды. Бұл теория медициналық зерттеулермен дәлелденді. Қазірде де көптеген адамдар С дәруменінің бұл қасиеттерін қолданады. 1970 жылы Полинг «С дәрумені және тұмау» кітабын басып шығарды. Үш жылдан кейін Полинг Ортомолекулалық медициналық институтын ашты, кейін ол Лайнус Полинг атындағы Ғылым және медицина институты деп аталды. Онда ол дәрумендерді ауруларды емдеуде қолдануды зерттеді. Э. Камеронмен бірлесіп жұмыс істей отырып, Полинг аскорбин қышқылын қауіпті ісік ауруларына қолдануда оң нәтижелер алып, 1979 жылы «С дәрумені және қатерлі ісік» кітабын шығарды. Жалпы алғанда, Лайнус Полинг өмірге құштар адам болатын. Өмірінің соңына дейін ол шығармашылық белсенділігі мен ғылымға құлшынысын сақтап қалды. Альберт Эйнштейн Полингті «нағыз кемеңгер» деп атады.
Лайнус Полинг 1994 жылы 19 тамызда өмірден өтті. Бұл ұлы ғалымның ғылымға қосқан зор үлесін толық бағалау мүмкін емес.
| Ортаққорда бұған қатысты медиа файлдар бар: Category:Linus Pauling |