Лейцит
Лейцит(грек. leіkos — ақшыл) — каркас құрылымды алюмосиликаттарға жататын минерал. Ол калийдің мөлшері жоғары магмалық балқымаларында пайда болады. Хим. формуласы K[AlSi2O6]. Құрамында K2O — 21,5%, Al2O3— 23,5%, SiO2— 55%, аздаған Na, Ca, Tі, Mg, Mn қоспалары ұшырасады. Сингониясы кубтық, 625 ӘС-дан төмен темп-рада кристалданады. Тау жыныстарында кристалдар және сеппелер түрінде кездеседі. Түсі ақ, сұрғылт, түссіз; шыныдай жылтырайды, тұнық; қатт. Моос шкаласы бойынша 5 — 6; тығызд. 2450 — 2500 кг/м3; Л. жоғары темп-рада және төмен қысымда пайда болады. SіO2 мөлшері аз эффузивті және гипабиссалдық сілтілі тау жыныстарына (лейцитит, лейцититтік базальт пен тефрит, шонкинит, италит, т.б.) тән. Тереңдегі сілтілі магмалық тау жыныстарында Л-тің орнына санидин мен гексигоналдық кальсилоттың (KAlSіO4) тұтасып біткен кристалдары пайда болады. Мұндай тау жыныстарды сынныриттер деп атайды. Табиғатта Л. өте сирек ұшырасады. Л. калий және алюминий алу үшін қолданылады. Қазақстанда Есіл өз. бойында кездеседі. [3]
| Leucite | |
|---|---|
 Leucite crystals in a rock from Italy | |
| Негізі | |
| Санаты | Минерал |
| Химиялық формуласы | K[AlSi2O6] |
| Strunz classification | 9.GB.05 |
| Crystal symmetry | Tetragonal 4/m dipyramidal |
| Unit cell | a = 13.056 Å, c = 13.751 Å; Z = 16 |
| Ерекшеліктері | |
| Түсі | White to grey |
| Кристал пішіні | Commonly as euhedral, pseudocubic crystals; rarely granular, massive |
| Сингониясы | Tetragonal |
| Twinning | Common and repeated on {110} and {101} |
| Үгітіндісі | Poor on {110} |
| Агреттары | Conchoidal |
| Беріктігі | Brittle |
| Моль шкаласы бойынша минерал қаттылығы | 5.5 - 6 |
| Diaphaneity | Transparent to translucent |
| Үлес салмағы | 2.45-2.50 |
| Оптикалық сипаты | Uniaxial (+) |
| Refractive index | nω = 1.508 nε = 1.509 |
| Birefringence | δ = 0.001 |
| Дереккөздер | [1][2] |
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Leucite on Mindat
- ↑ Handbook of Mineralogy
- ↑ Қазақ тілі терминдерінің салалық ғылыми түсіндірме сөздігі: Қ 17 Геология/Жалпы редакциясын басқарған — түсіндірме сөздіктер топтамасын шығару жөніндегі ғылыми-баспа бағдарламасының ғылыми жетекшісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор, Қазақстан Республикасы Мемлекеттік сыйлығының лауреаты А.Қ.Құсайынов — Алматы: "Мектеп" баспасы" Ж А Қ 2003. — 248 бет. ?SВN 5-7667-8188-1, ?SВN 9965-16-512-2