Лепча
Лепча (ронг па)[1] — гималай халықтарының бірі, қазіргі Үндістанның Сикким штатының байырғы халықтарының бірі.[2]
| Лепча | |
| ронг па | |
 | |
| Бүкіл халықтың саны | |
|---|---|
|
50 000 | |
| Ең көп таралған аймақтар | |
| Тілдері | |
| Діні | |
Негізінен Батыс Бенгалдың, Непалдың шығысын, Бутанның шығысын мекендейді.[3] Жалпы халық саны 50 мыңдай.
Этногенезі
өңдеуБұл халықтың шығу тегі туралы мәлімет аз. Тибет-Бирман тілдерінің Гималай тармағына жататын тілге сүйене отырып, кейбір антропологтар бұл аймаққа өздерінің туған аймақтарының солтүстігінде орналасқан Тибеттен қоныс аударған деп болжайды. Басқа зерттеушілер Оңтүстік-Шығыс Тибет, Таиланд және Бирманы қамтитын күрделі көші-қон жолдарын айтады, содан кейін Лепчтің ата-бабалары ежелгі Үндістанға Ирравади мен Чиндвин өзендерімен жүріп өтіп, Оңтүстік Бутаннан өтіп, қазіргі ауқымына жеткен.[4]
Тілі
өңдеуТілі қытай-тибет тілі тобына жататын лепча тілінде сөйлейді, XVI ғасырдан бастап өз жазуы бар.[5]
Діні
өңдеуДіні - ламаизм, бірақ көптеген анимистік нанымдар сақталған.[6]
Кәсібі
өңдеу
Негізгі кәсібі - егіншілік (күріш, жүгері, қарақұмық, тары егу). Сондай-ақ балықшылық, мал шаруашылығы бар. Лепчаның негізгі кәсіптеріне аңшылықты жатқызуға болады. Олар азиялық халықтың өкілдері тамаша аңшылар ретінде танымал.[7]
Өмір салты
өңдеуБірнеше ауылдар ақсақал басқаратын қауымдастықты құрайды. Неке патрилокалды, бірақ әйелі некеден 3 жыл өткен соң күйеуінің үйінде орналасады. Қалыңдықтың отбасы құн өтемін алады. Отбасылары көп балалы болып келеді.[8]
Елді мекендері мен дәстүрлі баспаналары
өңдеуЕлді мекендері бірнеше шаруашылықтан тұрады. Тұрғын үйлері ағаш, қадаларға орналасқан.
Дәстүрлі киімдері
өңдеуКиімі қарапайым непалдықтарға жақын. Ерлердің дәстүрлі киімі - думпра, әйелдердікі - дамдям.[9]
Дәстүрлі тағамдары
өңдеуЛепча тағамы үнді немесе непал тағамдары сияқты ащы емес. Күріш - ең танымал лепча тағамы, бидай, жүгері және қарақұмық та тұтынады. Тары алкогольді сусын ретінде ашыту үшін өсіріледі. Сонымен қатар жаңа піскен жемістер мен көкөністер пайдаланады.[10]
Сыртқы сілтемелер
өңдеу- Silas Lepcha Space(қолжетпейтін сілтеме)
- Lepcha script
- The culture and language of the Lepcha people Мұрағатталған 15 мамырдың 2013 жылы.
- Lepcha: a language of India
- Lepchas and their Tradition
- Лепча на сайте etnolog.ru
Сілтеме
өңдеу
Ортаққорда бұған қатысты медиафайлдар бар: Лепча
Дереккөздер
өңдеу- ↑ Лепча. Тексерілді, 16 қыркүйек 2024.
- ↑ Үлкен Кеңестік Энциклопедия. Тексерілді, 16 қыркүйек 2024.
- ↑ Үлкен энциклопедиялық сөздік. Тексерілді, 16 қыркүйек 2024.
- ↑ Лепча халқы. Тексерілді, 16 қыркүйек 2024.
- ↑ Ресей әмбебап энциклопедиялары. Тексерілді, 16 қыркүйек 2024.
- ↑ Лепча. Тексерілді, 16 қыркүйек 2024.
- ↑ Үндістан халқы. Тексерілді, 16 қыркүйек 2024.
- ↑ Әлем халықтары/Лепча. Тексерілді, 16 қыркүйек 2024.
- ↑ Лепча. Тексерілді, 16 қыркүйек 2024.
- ↑ Лепча. Тексерілді, 16 қыркүйек 2024.