Ломбард

Ломбард — жеке тұлғаларға жылжымалы мүлік кепілдігімен қысқа мерзімді қарыз беретін мекеме. Тұңғыш рет Францияда 15 ғасырда Ломбардиядан шыққан италиялық көпестер құрған. Ломбардқа заттарды (асыл металдан, асыл тастардан жасалған бұйымдарды, кілем, сәндік әшекейлерді, т.б.) кепілге салу туралы шарт ломбардтың кепілзат билетін беруімен рәсімделеді. Ломбард кепілге салынған заттарды бағасының толық сомасында сақтандыруға міндетті. Ломбард қызметкерлері кепілге салынған заттардың жоғалғаны, бүлінгені үшін, мұның тылсым күш салдарынан болғанын дәлелдей алмаса, жауапқа тартылады. Ломбард қызметкерлерінің кепілге салынған заттарды пайдалануға, иеленуге құқы жоқ. Кепілзатпен қамтамасыз етілген несие сомасы ломбардқа уақытында қайтарылмаған жағдайда ол нотариустың атқарушылық жазбасы негізінде кепілзатты сата алады. Заттарды сақтайтын үй-жайды да ломбард деп атайды.

Меняла, Рембрандт, 1627.

Ұлттық банктің лицензиясы негізінде мына операцияларды жасауға: сақтауға беру, оңай өткізілетін құнды қағаздар мен жылжымалы мүліктер кепілдігі арқылы қысқа мерзімді кредиттер беру; кепілге, есепке, қымбат металдардан жасалған монеталарды сақтауға және сатуға қабылдау мен сатып алу; сейфтік операциялар; меншік құқығын сақтай отырып мүлікті жалға өткізу; заңнама және т.б. талаптарына сәйкес кепілге алынған мүліктерді сатуға құқықты болып саналатын банк болып табылмайтын заңды тұлға.

Қазақстандағы ломбардтар

Казақстандағы ломбард әрекеттері ҚР ГЗ-нің 328-бабы "Ломбардқа залогталған заттар" арқылы реттеледі, ол 1997 жылғы 29 тамыздан күшіне кірді. 2022 жылға дейін Казақстанда 1300-ден аса ломбард іске қосылды. Бұл сан осы жылдарға қарағанда азайды, құқықтық басқару жаңа жобасын енгізуі үшін үкімет . Осы қауіпсіздік және қызмет сапасы стандарттарын, сондай-ақ есептілік және есеп беру қатынауына қатты талаптар қамтитын, басқару және ломбард әрекеттерінің ашықтандыруына бағытталған осы шаралар. Жаңа нормалар ломбард саласындағы қызмет сапасын жақсартуға үлес етеді деп күтпектейді.

Казақстандағы ломбард нарығын келесі түрлер бойынша бөлу мүмкін:

• жүкері тауарларға залог беру қарыздарын беретін ломбарддар;
• құнды қалжеттерді сақтау қызметтерін, сондай-ақ сейфтік жағдайларды жалға беру қызметтерін ұсынатын ломбарддар;
• лизинг әрекеттерін жүргізетін ломбарддар.

Ломбарддардағы қарыз бойынша пайыздар шынданды қарыз берілген мерзімнен тік линейлікті және қарызды пайдалану мерзімдері бірнеше рет ұзартуға болады.