Лурия Александр Романович
Лурия Александр Романович (1902-1977) – медиц.ғ.д., психол.ғ.д., КСРО Педагогикалық академияның толық мүшесі, әлемдік нейропсихологияның негізін салушылардың бірі. Л.С.Выготскийдің аса көрнекті серігі. Өткен ғасырдың 30-шы жылдары тарихи-мәдени теорияның қоғам тыныс-тіршілігінен қалайша көрініс беретінін байқау үшін ғылыми экспедицияны басқарып Өзбекстан мен Қырғызстан дихандары арасына барып, зерттеу жүргізген. Мұның нәтижелері «Таным процестерінің тарихи дамуы туралы» (М., 1974) атты жеке кітап болып жарық көрді. Оның Ұлы Отан соғысы кезінде басталған зерттеулері жоғары психикалық функциялардың ми алқаптарындағы локализациясы (орналасуы), мидың зақымдануын қалпына келтіру мәселелерімен ойдағыдай ұштасты, нейро-психологиялық концепцияны жасауға алып келді. Ол әлемдік психология ғылымында нейро-психологиялық диагностикасы мен әдістемесін, дефектологиялық психологияның іргетасын қалады. Өмірінің соңғы жылдарында еске тұтудың нейропсихологиясы мен нейролингвистиканың мәселелерін зерттеумен шұғылданды. Оның көптеген шәкірттері (Хомская, Цветкова т.б.) нейропсихология мен нейрофизиологиядағы әлемге әйгілі Лурия мектебін дамытып келеді. Оның еңбектері көптеген шетел тілдеріне аударылған. Негізгі еңбектері: «Речь и интеллект в развитии ребенка» (1927), «Травматическая афазия» (1945), «Восстановление функции мозга после военной травмы» (М.,1948), «Высшее корковые функции человека» (МС.,1962), «Мозг человека и психические процессы» (М.,1963), «Основы нейропсихологии» (М.,1973) и др.